LocationsĐổi mới tài chính cho đa dạng sinh học trở thành tâm điểm tại Đối thoại Khu vực Âu – Á – Thái Bình Dương
23 Tháng 9, 2025
23 tháng 9 năm 2025, Đà Nẵng, Việt Nam - Hơn 120 chuyên gia về tài chính đa dạng sinh học và đại diện chính phủ từ châu Âu, châu Á và Thái Bình Dương đã tụ họp tại Đà Nẵng trong một trong những sự kiện trao đổi lớn nhất khu vực về tài chính đa dạng sinh học, do Sáng kiến Tài chính Đa dạng sinh học (BIOFIN) của UNDP và Chính phủ Việt Nam đồng tổ chức.
“Việt Nam là một trong những quốc gia giàu đa dạng sinh học nhất thế giới. Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên quý giá này là điều thiết yếu – không chỉ cho hệ sinh thái, mà còn cho an ninh lương thực, việc làm và khả năng chống chịu. Điểm mạnh của BIOFIN nằm ở cách tiếp cận hệ thống: điều chỉnh chính sách, khuyến khích và thị trường để nền kinh tế phát triển nhờ bảo vệ thiên nhiên, chứ không phải khai thác cạn kiệt,” Bà Ramla Khalidi, Trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam nhấn mạnh.
Photo: Ramla Khalidi, UNDP Resident Representative in Viet Nam
Đây là lần đầu tiên hơn 40 quốc gia trong khu vực cùng nhau thảo luận về những giải pháp sẵn sàng đầu tư để bảo tồn đa dạng sinh học kể từ Hội nghị COP16 về Đa dạng sinh học của Liên Hợp Quốc tại Cali năm 2024.
Trong bối cảnh nguồn hỗ trợ phát triển quốc tế suy giảm, các giải pháp tài chính này đang mang đến cho các chính phủ những chiến lược thay thế nhằm huy động nguồn lực cho thiên nhiên và bảo tồn đa dạng sinh học.
Phương pháp BIOFIN của UNDP đã huy động được hơn 1,6 tỷ USD cho thiên nhiên tại 41 quốc gia bắt đầu áp dụng các giải pháp tài chính từ năm 2018. Các điển hình nổi bật gồm Việt Nam, Malaysia, Philippines, Thái Lan, Sri Lanka, Mông Cổ, Kazakhstan và nhiều nước khác.
Ông Martin Cadena, Giám đốc toàn cầu, UNDP BIOFIN phát biểu: “Quy mô hóa tài chính đa dạng sinh học không chỉ là huy động vốn—mà còn là chuyển đổi hệ thống, tạo điều kiện thuận lợi để dòng vốn cho thiên nhiên và con người được duy trì thường xuyên. Động lực tại khu vực Âu – Á – Thái Bình Dương cho thấy những gì có thể đạt được khi các quốc gia chủ động, phá vỡ rào cản, và các đối tác cung cấp hỗ trợ xúc tác. Bằng cách kết hợp các công cụ sáng tạo như trái phiếu xanh, bảo hiểm dựa vào thiên nhiên, và tín chỉ đa dạng sinh học với quan hệ đối tác mạnh mẽ giữa chính phủ và khu vực tư nhân, chúng ta đang chứng minh rằng tài chính có thể thúc đẩy bảo tồn hệ sinh thái đồng thời nâng cao đời sống cộng đồng.”
Photo: Martin Cadena, Global Manager, UNDP BIOFIN
Trong ba ngày, các quốc gia dự kiến sẽ thúc đẩy thế hệ mới của các cách tiếp cận tài chính, gắn kết cải cách chính sách công với các công cụ tài chính sáng tạo, đồng thời tăng cường quan hệ đối tác với khu vực tư nhân.
Chương trình nghị sự nhấn mạnh cách các công cụ như trái phiếu xanh, bảo hiểm dựa vào thiên nhiên, tín chỉ đa dạng sinh học, cũng như các công cụ nợ và vốn chủ sở hữu có thể được nhân rộng để đạt mục tiêu đa dạng sinh học quốc gia trong khi vẫn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn diện.
Mở rộng tác động với sự hỗ trợ từ Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF)
Với sự hỗ trợ của GEF, 26 quốc gia trong khu vực Âu – Á - Thái Bình Dương đang xây dựng kế hoạch tài chính cho đa dạng sinh học lần đầu tiên—tạo nền tảng cho nguồn tài chính dài hạn, phù hợp với ưu tiên phát triển quốc gia và chương trình nghị sự toàn cầu về đa dạng sinh học.
Họ là một phần của nhóm 91 quốc gia đang xây dựng Kế hoạch Tài chính Đa dạng sinh học quốc gia thông qua quan hệ đối tác toàn cầu giữa UNDP–BIOFIN và GEF.
Cùng với 41 quốc gia tham gia ban đầu, BIOFIN hiện đã mở rộng ra hơn 130 quốc gia trên toàn thế giới, trở thành sáng kiến toàn cầu lớn nhất trong việc thiết kế và thực hiện các giải pháp tài chính cho thiên nhiên.
Tài chính cho tài chính
Các khu vực Âu – Á và Thái Bình Dương là nơi sở hữu một số hệ sinh thái quan trọng nhất thế giới. Tuy nhiên, bất chấp sự giàu có về thiên nhiên, các khu vực này vẫn phải đối mặt với khoảng trống tài chính nghiêm trọng. Thâm hụt tài chính toàn cầu cho đa dạng sinh học ước tính hơn 700 tỷ USD mỗi năm.
Khi các khoản viện trợ phát triển truyền thống tiếp tục suy giảm, nhu cầu về các mô hình tài chính mang tính chất “xúc tác” càng trở nên cấp thiết. “Tài chính cho tài chính”, cụm từ chỉ việc sử dụng các nguồn viện trợ phát triển để mở khóa các dòng vốn công và tư lớn hơn, sẽ là phương thức quan trọng trong tương lai.
Sáng kiến BIOFIN của UNDP đã triển khai cách tiếp cận “tài chính cho tài chính” tại 41 quốc gia, huy động hơn 1,6 tỷ USD cho thiên nhiên kể từ năm 2018.
Phát triển khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam – Ông Nguyễn Quốc Trị nói: “Việt Nam tái khẳng định cam kết đồng hành cùng cộng đồng quốc tế trong việc huy động các giải pháp tài chính sáng tạo cho đa dạng sinh học, lồng ghép bảo tồn vào chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, và cùng nhau hướng tới một tương lai phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên.”
Photo: Nguyen Quoc Tri, Vice Minister of Agriculture and Environment of Vietnam
Trợ cấp gây hại và sự tham gia của khu vực tư nhân
Các quốc gia ngày càng nhận ra rằng việc tái phân bổ các khoản trợ cấp gây hại mang lại “lợi ích kép”: không chỉ tiết kiệm ngân sách cho chính phủ mà còn tạo ra lợi ích lớn cho đa dạng sinh học bằng cách chấm dứt các ưu đãi thúc đẩy hủy hoại môi trường. BIOFIN–UNDP đang hỗ trợ các quốc gia xác định và đảo ngược chi tiêu công gây hại cho thiên nhiên.
Hội nghị cũng ghi nhận vai trò ngày càng tăng của khu vực tư nhân trong thúc đẩy các quyết định đầu tư “thân thiện với thiên nhiên”, thông qua các công cụ tài chính kết hợp như trái phiếu xanh, cũng như các cơ chế như chia sẻ lợi ích và đóng góp cho tài nguyên về gien mà các doanh nghiệp đang dựa vào để kinh doanh.
Một sự chuyển dịch toàn cầu sang nền kinh tế “thân thiện với thiên nhiên” có thể tạo ra tới 10 nghìn tỷ USD cơ hội kinh doanh mới, theo Cam kết Vì Thiên nhiên (Nature Pledge) của UNDP—một cam kết nhiều năm, đầy tham vọng nhằm hỗ trợ 140 quốc gia thúc đẩy hành động môi trường toàn cầu ở quy mô lớn vì con người, hành tinh, hòa bình và thịnh vượng.
Đổi mới tài chính trong thực tiễn
Đối thoại khu vực kéo dài ba ngày nhằm hỗ trợ các quốc gia chuyển từ khâu lập kế hoạch sang thực hiện—với nhóm quốc gia mới được hưởng lợi từ các giải pháp đã thành công tại các khu vực tương ứng. Ví dụ:
- Việt Nam đã bắt đầu có những chuyển đổi mạnh mẽ trong lĩnh vực bảo tồn biển—hướng đển chuyển từ mô hình do Nhà nước quản lý hoàn toàn sang thúc đẩy cơ chế đồng quản lý với sự tham gia của cộng đồng, hợp tác xã địa phương, khu vực tư nhân và các tổ chức ngoài Nhà nước.
- Malaysia đã thể chế hóa cơ chế Chuyển giao Tài chính Sinh thái, chuyển 177,3 triệu USD từ chính phủ liên bang sang chính quyền bang kể từ năm 2019, qua đó tạo ra 350.000 ha khu bảo tồn mới.
- Philippines tăng ngân sách công cho các khu bảo tồn lên 122,3 triệu USD, và bổ sung thêm 38,5 triệu USD cho năm 2025. Chính quyền địa phương cũng huy động được 7,8 triệu USD cho các dự án đa dạng sinh học chỉ trong hai năm.
- Indonesia theo dõi 2,02 tỷ USD ngân sách liên quan đến đa dạng sinh học tại 21 bộ ngành và thành lập Trung tâm Bảo tồn Vẹt Maluku bằng vốn Sukuk, cứu hộ hơn 1.500 cá thể chim và động vật trong giai đoạn 2023–2024.
- Mông Cổ tăng 217% đầu tư cho đa dạng sinh học (14 triệu USD) nhờ tăng cường thực thi Luật Phí Sử dụng Tài nguyên Thiên nhiên.
- Thái Lan: Đảo Koh Tao tạo ra 300.000 USD mỗi năm cho bảo tồn rạn san hô và quản lý rác thải thông qua phí du khách, mô hình này hiện đang được nhân rộng ra hai đảo khác.
- Sri Lanka triển khai chương trình bảo hiểm chăn nuôi nhằm bảo vệ loài báo Sri Lanka, đồng thời mở rộng chứng nhận du lịch bền vững cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
- Ấn Độ (bang Telangana) tăng ngân sách đa dạng sinh học gấp bảy lần—từ 150.000 USD năm 2023 lên 1,2 triệu USD năm 2024—sau vận động chính sách được BIOFIN hỗ trợ.
Để biết thêm thông tin, vui lòng liên hệ:
Mahtab Haider, Trưởng nhóm Truyền thông, Sáng kiến Tài chính Đa dạng Sinh học của UNDP. Email: mahtab.haider@undp.org
Phan Hương Giang, Phụ trách báo chí và truyền thông, Biến đổi khí hậu, Năng lượng và Môi trường, UNDP Việt Nam. Email: phan.huong.giang@undp.org
Related
content
content
