LocationsYoshlar va iqlim: O‘zbekiston muhim yangi loyihani ishga tushirdi
4-June, 2025
2025-yil 4-iyun, TOSHKENT — Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot Dasturi (BMT Taraqqiyot Dasturi) O‘zbekistondagi vakolatxonasi, Ta’lim ustuvorligi jamg‘armasi (EAA), "Zamin" xalqaro jamoat fondi va O‘zbekiston Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi (MMTV) bilan hamkorlikda 1,3 million O‘zbekistonlik yoshlarga iqlim ta’limi va yetakchilik ko‘nikmalari bilan ta’minlashga qaratilgan innovatsion tashabbus rasman ishga tushirildi.
“O‘zbekistonda iqlim ta’limi orqali yoshlarning yetakchilik qobiliyatlarini kuchaytirish va rivojlantirish” deb nomlangan uch yillik tashabbus Toshkentda yuqori darajadagi imzolash marosimida ishga tushirildi. Mazkur tashabbus 2025-yilgi Butunjahon atrof-muhit muhofazasi kuni “Global plastik ifloslanishga barham berish” shiori ostida nishonlanayotgan davrga to‘g‘ri keldi. Umumiy byudjeti 7,5 million AQSH dollarini tashkil etuvchi bu loyiha, O‘zbekiston ta’lim tizimi va barqaror rivojlanish dasturiga ekologik boshqaruv tamoyillarini joriy etish yo‘lida muhim qadam sanaladi.
Loyihaning asosiy yo‘nalishlari
Milliy o‘quv dasturlariga integratsiya: Iqlim ta’limi butun mamlakat bo‘ylab maktab o‘quv dasturlariga kiritiladi.
O‘qituvchilarni tayyorlash: 50 000 nafar pedagog iqlimga oid darslarni o‘tkazish bo‘yicha malaka oshiradi.
Iqlim to‘plamlari: Yetti viloyatdagi maktablarga 3000 ta o‘quv-uslubiy to‘plam tarqatiladi.
Yashil ko‘nikmalar bo‘yicha o‘qitish: 4000 nafar qishloq yoshlari qayta tiklanadigan energiya manbalari va iqlimga moslashgan qishloq xo‘jaligi bo‘yicha kasbiy ta’lim oladi, ish yarmarkalari va amaliyot dasturlari bilan qo‘llab-quvvatlanadi.
BMT Taraqqiyot Dasturining O‘zbekistondagi doimiy vakilasi Akiko Fujii xonim loyihani ishga tushirish chog‘ida uning g‘oyasini ta’kidladi:
“Ushbu loyiha yoshlarni nafaqat manfaatdor shaxslar, balki O‘zbekistonning yashil o‘zgarishlar jarayonida yetakchilar bo‘lishini ta’minlaydi.”
Tashabbusning asosiy yo‘nalishlaridan biri — “Yosh yashil elchilar” tarmog‘ini shakllantirishdir. Ushbu tarmoq orqali 800 nafar qishloq yoshlari daraxt ekish, chiqindilarni boshqarish kabi mahalliy ekologik harakatlarga yetakchilik qilish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Shuningdek, innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash maqsadida milliy iqlim tanlovlari o‘tkaziladi. Eng yaxshi loyihalar xalqaro darajada tan olinib, yoshlarning global ekologik harakatlardagi ishtirokini mustahkamlaydi.
Maktabgacha ta’lim va maktab ta’limi vaziri Hilola Umarova xonim shunday dedi:
"Ushbu tashabbus O‘zbekistonning "Atrof-muhitni muhofaza qilish va yashil iqtisodiyot yili" dasturiga to‘la mos keladi. Iqlim bo‘yicha ta’lim yoshlarimizni ekologik muammolarni hal qilishga va yashil iqtisodiyotda innovator bo‘lishga tayyorlash uchun juda muhimdir."
EAA jamg‘armasining ijrochi direktori janob Abdulla Al-Abdulla qo‘shimcha qildi:
"Iqlim ta’limi va yashil ko‘nikmalarni O‘zbekistonning milliy ta’lim tizimiga singdirish orqali ushbu loyiha bir milliondan ortiq yoshlarga iqlim inqiroziga qarshi kurashish imkonini beradi. Hamkorlarimiz, jumladan Qatar taraqqiyot jamg‘armasi bilan birga, EAA jamg‘armasi O‘zbekiston yoshlarini iqlim o‘zgarishiga qarshi kurash va barqarorlik bo‘yicha yetakchi bo‘lishlarini qo‘llab-quvvatlashdan faxrlanadi."
Loyihaning 2028-yilgacha kutilayotgan natijalari
Ta’lim va xabardorlik: 1,3 million o‘quvchining iqlim savodxonligini oshirish.
Yashil ish o‘rinlari va daromad manbalari: qishloq hududlaridan 4000 nafar yoshlarning yashil iqtisodiyot imkoniyatlaridan foydalanish uchun zarur bo‘lgan yashil ko‘nikmalarga o‘rgatish.
Ekologik harakat: 1500 ta daraxt ekish va qishloq joylaridan 4000 tonna chiqindi olib tashlash.
Gender tengligi: STEM va iqlim bo‘yicha yetakchilikda qizlarning ishtirokini oshirish; genderga asoslangan to‘siqlarni bartaraf etish bo‘yicha faol chora-tadbirlar ko‘rish ko‘zda tutilgan.
Ushbu tashabbus O‘zbekistonning milliy iqlim strategiyasiga bevosita hissa qo‘shib, mamlakatning iqlimga ta’sirchan hududlari uchun uzoq muddatli, barqaror yechimlarni taqdim etishi kutilmoqda.
OMMAVIY AXBOROT VOSITALARI UCHUN KONTAKTLAR
BMT Taraqqiyot Dasturi O‘zbekistonda
Alpamis Babaniyazov | Jamoatchilik bilan aloqalar bo‘yicha mutaxassis | alpamis.babaniyazov@undp.org
Ta’lim Har Narsadan Ustun Jamg‘armasi
Patience Rusare | Ommaviy axborot vositalari bo‘yicha yetakchi mutaxassis | parusare@eaa.org.qa
Muhammad Al-Amri | Ommaviy axborot vositalari bilan aloqalar bo‘yicha yetakchi mutaxassis | msalih@eaa.org.qa
Maktabgacha ta’lim va maktab ta’limi vazirligi
Sobirova Dilfuza Azimdjonovna| Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi Axborot xizmati rahbari | +998998981839
