O‘zbekistonda iqlim siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirishda ayollarning roli

7-December, 2022
Fotosurat: BMTTD O'zbekiston

Inson huquqlariga asoslangan va genderga mos iqlim o’zgarishi harakati turli xil kelib chiqishi ayollar va qizlarning tegishli qarorlar qabul qilish jarayonlarida mazmunli, xabardor va samarali ishtirok etishiga asosiy o'rin tutadi. Bu borada O‘zbekistonda qator qonun hujjatlari, jumladan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining xotin-qizlar huquqlarini ta’minlash, xususan, gender tengligini ta’minlash, ayollarni ta’qib va zo‘ravonlikdan himoya qilishga doir farmon va qarorlari qabul qilindi ayollar tadbirkorligi holati.

Fotosurat: BMTTD O'zbekiston

Biroq, hali ham savol tug'iladi: O'zbekistonda iqlim siyosatini kim shakllantiradi? Uni shakllantirish va amalga oshirishda gender jihatlari hisobga olinadimi?

Shu bois, BMTTD tomonidan amalga oshirilayotgan va Yevropa Ittifoqi tomonidan moliyalashtirilgan O‘zgidrometning “Markaziy Osiyoda iqlim o‘zgarishi va barqarorlik” loyihasi qishloq, suv, energetika, favqulodda vaziyatlar kabi 4 ta sohani rivojlantirish boyicha 9 ta strategik hujjatni ishlab chiqishda gender jihatlarini hisobga olish tahlili o‘tkazildi. Natijada, barcha ko'rib chiqilgan strategiya va tushunchalar gender neytral ekanligi ma’lum bo’ldi. Shunday qilib, iqlim o‘zgarishi bo‘yicha milliy siyosat va 6 ta gender ko‘rsatkichlarini ishlab chiqish va amalga oshirishda gender jihatlarini hisobga olish bo‘yicha “Yo‘l xaritasi” ishlab chiqildi.

Fotosurat: BMTTD O'zbekiston

Bugun BMTTD O‘zgidromet bilan hamkorlikda “O‘zbekistonda iqlim o‘zgarishi siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirishda gender jihatlari” mavzusida davra suhbatini o’tkazdi. Ushbu davra suhbatida O‘zgidromet va uning Namangan, Andijon va Farg‘ona viloyatlari hududiy bo‘linmalaridan, Suv xo‘jaligi vazirligi, Qishloq xo‘jaligi vazirligi, Nodavlat notijorat tashkilotlari, “Xotin-qizlar” uyushmasi, Favqulodda vaziyatlar vazirligi, atrof-muhitga oid mavzularga oid bloggerlar va boshqa manfaatdor tomonlar “Yo‘l xaritasi” va taklif etilayotgan ko‘rsatkichlarni ko‘rib chiqish bo’yicha birgalikda ishlash natijalarini muhokama qilish uchun yig‘ildilar.

Davra suhbatida qatnashgan 35 nafar ishtirokchilari ayollarning iqlim o‘zgarishi ta’siriga nisbatan zaifligini muhokama qildilar.Bundan tashqari, iqlim siyosatida gender tamoyillarini hisobga olish bo‘yicha xalqaro standartlar va ilg‘or tajribalar ko‘rib chiqildi.

Fotosurat: BMTTD O'zbekiston

BMT Taraqqiyot dasturining O‘zbekistondagi Doimiy vakili o‘rinbosari Doina Muntyanu o’z nutqida gender jihatlarini hisobga olingan iqlim siyosatining muhimligini ta’kidladi. "Iqlim o'zgarishining odamlarning, ayniqsa ayollarning turmush tarziga ta'siri ko'lami katta bo'lganligi sababli, bu iqlim siyosatini gender jihatlarini hisobga olgan holda shakllantirish zarurligini anglatadi” - deb aytdi.

Tadbir so‘ngida ma’ruzachilar iqlim o‘zgarishining ayollarga ta’sirini yumshatish uchun zarur deb belgilagan “yo‘l xaritasi” va gender ko‘rsatkichlari muhokama qilishdi.