LocationsBMTTD Orolbo‘yida suvni tejovchi sholi yetishtirishni qo‘llab-quvvatlaydi
23-July, 2025
BMTTD Qoraqalpog‘istonda suvni 40% gacha tejaydigan quruq sholini joriy etmoqda
Nukus, Qoraqalpog‘iston - Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot Dasturi (BMTTD) Qoraqalpog‘iston Respublikasida quruq sholi yetishtirishni joriy etishga qaratilgan bo‘lib, bu an’anaviy sholi yetishtirishga nisbatan suv sarfini 40 foizgacha kamaytirish imkonini beradi. 2025-yil 27-may kuni BMT Taraqqiyot dasturi ko‘magida Qoraqalpog‘iston Respublikasi don va sholi ilmiy-ishlab chiqarish birlashmasiga quritilgan sholining 15ta navi urug‘larining dastlabki namunalari taqdim etildi.
Amudaryoning quyi oqimida sug‘orish suvi tanqisligining ortib borayotgani mavjud dehqonchilik amaliyotini qayta ko‘rib chiqishni taqozo etmoqda. Namlik sharoitiga uncha talabchan bo‘lmagan, lekin Qoraqalpog‘istonning qishloq aholisi uchun yuqori oziq-ovqat va iqtisodiy qiymatga ega bo‘lgan ekinlarni joriy etish talab etiladi. Qoraqalpog‘iston uchun sholining yuqori oziq-ovqat va pazandalik ahamiyatini hisobga olgan holda, bunday ekinlardan biri quruq sholi hisoblanadi. Ushbu ekin an’anaviy sholichilikka nisbatan sug‘orish suvini ancha kam talab qiladi.
Quritilgan sholining 15ta navi urug‘larining dastlabki namunalari taqdim etildi
Taqqoslash uchun, an’anaviy sholichilik gektariga 25-30 ming kubometr suv iste’mol qiladi va shu tariqa mintaqada sug‘orish suvining asosiy iste’molchilaridan biri hisoblanadi. Bundan tashqari, an’anaviy sholi yetishtirish dunyodagi barcha qishloq xo‘jaligi ekinlari orasida issiqxona gazlari emissiyasiga eng katta hissa qo‘shadi, ayniqsa, sug‘orish suvlari sug‘oriladigan sholi maydonlaridan chiqarilganda ajralib chiqadigan metan. Shunday qilib, qurg‘oqchil navlarga o‘tish mintaqaning madaniy an’analarini saqlab qolish, suv resurslariga yuklamani sezilarli darajada kamaytirish va ekologik ta’sirni kamaytirish imkonini beradi.
"Dehqonlar sholichilikdan katta umid qilmoqda. Quritilgan sholini joriy etish ushbu ekin ekiladigan maydonlarni yana kengaytirish imkonini beradi, bu esa qishloq oilalarining daromadini oshirish va suv resurslaridan samarali foydalanishga, shuningdek, metan chiqindilarini kamaytirishga yordam beradi,"- deya ta’kidlaydi loyiha sinov hududidan bo‘lgan fermer Jumabay Nurmanov.
Oxirgi 70 yilda guruch mahalliy taomlarning ajralmas qismiga aylangan
BMT Taraqqiyot dasturining Rossiya Federatsiyasi hukumati tomonidan moliyalashtiriladigan "Orolboʼyi mintaqasi aholisining chidamliligini oshirish va ijtimoiy himoyaga eng muhtoj aholi qatlamlari vakillarining “yashil” inklyuziv rivojlanishiga koʼmaklashish" loyihasi doirasida Rossiyaning quritilgan sholi seleksiyasi va joriy etish texnologiyalarini ishlab chiqishga ixtisoslashgan "Donskoy" agrar ilmiy markazi bilan davra suhbati tashkil etildi.
Uchrashuv yakunida BMT Taraqqiyot dasturi ko‘magida "Donskoy" don va sholi ilmiy-ishlab chiqarish birlashmasi olimlari tomonidan an’anaviy sholichilikka muqobil sifatida quruq sholi yetishtirishni joriy etishga ko‘maklashish to‘g‘risida Bitim imzolandi. Ushbu tashabbus Orolbo‘yi fermerlariga ekstremal ob-havo sharoitlariga moslashish va kamayib borayotgan suv resurslaridan samarali foydalanishda yordam berishga qaratilgan.
So‘nggi 70 yil ichida guruch mahalliy aholi pazandachiligining ajralmas qismi va eng muhim elementiga aylandi. Qoraqalpog‘iston uchun sholining yuqori oziq-ovqat va pazandalik ahamiyatini hisobga olgan holda, mintaqa uchun barqaror sholi yetishtirish juda muhimdir.
