LocationsБаткен өрүгү дүйнөлүк рынокко кантип чыкты: Курбанбек Обозовдун басып өткөн жолу
2025-ж., 17-April
Баткен облусунда жергиликтүү тургундардын негизги киреше булактарынын бири кургатылган өрүктү өндүрүү жана сатуу болуп калууда. Бул жерде өрүк илгертен салттуу түрдө күн астында же күкүрт менен кургатылып келген.
Бирок бул ыкма дайыма эле ырааттуу сапатты камсыз кыла алган эмес: мөмө кургап, чаң болуп же көгөрүп калышы мүмкүн, ал эми дыйкандардын бүт түшүмүн өз убагында кайра иштетүүгө жетишсиз убактысы болгон.
Бул көйгөйлөр Курбанбек Обозовго жакшы маалым. Кургак өрүктү өстүрүп, кайра иштетүү менен көп жылдар бою алектенип, ал андан да чоңураак нерсени: эл аралык атаандаштыкка туруштук бере ала турган сапаттуу продукция жасап, жергиликтүү өндүрүштү өнүктүрүп, айыл тургундарын иш менен камсыз кылсам деген кыялы бар болчу. 2017-жылы “Алтын Аймак” ишканасы ушундайча пайда болгон.
Курбанбек Обозов
«Мен кургатылган өрүктү ата-бабаларымдай кургатчумун», - деп эскерет ал. — Бирок натыйжа күтүүсүз болду: же жемиштер куурап калып, же чаң басып калып жатты. Продукциям эл аралык стандарттарга жооп берчү эмес. Тилекке каршы, продукциямдын сапаты сатып алуучуларды канааттандырган жок. Ошондон кийин фермерлерди окутуу жана өндүрүштү кеңейтүү мүмкүнчүлүктөрүн издей баштадым. Продукциянын сапатын жакшыртууга жана экспорттук рынокко чыгууга жардам берген долбоорлор менен кызматташуу мына ушундайча башталды».
Бүгүнкү күндө «Алтын Аймак» өз продукциясын Европага, Түркияга жана АКШга экспорттойт. Бир гана Түркияга жылына 200 тоннадан ашык кара өрүк жеткирилип, ар эки айда бир контейнер 22 тонна кургатылган өрүк АКШга жөнөтүлөт. Жалпысынан кургатылган жемиштердин экспорттук көлөмү жылына 4500 тонна чейин жетет. Суроо-талап менен кошо, продукциянын сапатына, ассортиментине жана таңгактоо стандарттарынын талаптары да өсүп жатат.
БУУӨПтүн «Соодага көмөк көрсөтүү» долбооруна катышуу Курбанбекке жана анын командасына баалуу билимдерди берди, аларды практикада ийгиликтүү колдонууга шарт түздү. Алар өрүктүн мөмөсүн жумшак кургатуунун заманбап технологияларын, өндүрүлгөн продукциянын коопсуздук старттарына төп келишин камсыз кылуу жана сертификациялоо жол-жоболорун өздөштүрүп, тышкы рынокко чыгуу үчүн маркетинг куралдарын колдонууну үйрөнүштү. Компания ошондой эле электрондук коммерциянын мүмкүнчүлүктөрүн изилдеп, азыр өз продукциясын эл аралык платформалар аркылуу сатууда. Бул иш чаралардын натыйжасында сапатка системалуу мамилени иштеп чыгууга жана чет өлкөдө ишенимдүү сатып алуучуларды табууга мүмкүндүк берди.
«Мен продукциянын сапаты ийгиликтин маанилүү фактору экенин түшүнөм. Эми маркетинг, жылдыруу жана стандарттар боюнча жаңы билимдердин аркасында биз экспорттук рынокко чыгып, ири келишимдерди түзө алдык», - дейт Курбанбек.
Кургатылган жемиштер
Тамак-аш коопсуздугу боюнча эксперт Чынара Серкебаева: «Алтын Аймак HACCP тамак-аш коопсуздугу системасын жана ISO 22000 стандарттарын өздөштүрдү. Биз өндүрүш шарттарын, бизнес-процесстерди жана чийки заттын жана даяр продукциянын сапатын жакшыртуу боюнча бир топ иштерди аткардык, стандарттарды ишке ашыруу боюнча этап-этабы менен план түздүк жана сапатты көзөмөлдөө жана гигиеналык контролдоо принциптерине кызматкерлерди үйрөттүк. ISO 22000 сертификациясы бул жөн гана формалдуулук эмес, продукциянын коопсуздугунун реалдуу ырастоосу жана дүйнөлүк рыноктогу атаандаштык артыкчылык. Эми компания өз продукциясын сапаты эң катуу талаптары бар өлкөлөргө ишенимдүү экспорттой алат».
БУУӨПтүн долбоорунун алкагында Курбанбек өрүк майын өндүрүү боюнча бизнес-план түзүп, өндүрүш линиясын сатып алуу үчүн конкурстук негизде гранттык колдоо алган.
«Азыр бизде калдыксыз өндүрүш бар», - деп түшүндүрөт ал. — Уруктардын өзөгү косметикалык жана тамак-аш өнөр жайларында талап кылынган май өндүрүү үчүн колдонулат. Бул кошумча пайда гана эмес, экологияга кам көрүү».
Курбанбек Обозов чакан айылда деле бизнес курууга болорун далилдеген ийгиликтүү ишкер. Бул БУУӨПтүн колдоосу менен колдоо, билим жана технология жергиликтүү продукцияны эл аралык деңгээлге кантип чыгара аларынын үлгүсү.
Мындан тышкары, жергиликтүү айыл тургундары, анын ичинде аялдар үчүн жаңы жумуш орундары түзүлдү. Бүгүнкү күндө компанияда 17 адам, анын ичинен 14 аял туруктуу иштешет, сезон кезинде 30 адамга, анын ичинен 25 аялга чейин жергиликтүү тургундар иштешет.
«Алтын Аймак» сыяктуу ишканаларды өнүктүрүү өлкө үчүн өзгөчө маанилүү. БУУӨПтүн долбоорунун аркасында бул жерде толук кандуу нарк чынжырчалары түзүлүүдө – чарба бакчаларынан тартып кайра иштетүүгө, таңгактоого жана экспортко чейин. Бул жаңы жумуш орундарын түзүп, айыл тургундарынын кирешесин көбөйтүп, Кыргызстандын дүйнөлүк рыноктогу позициясын бекемдейт.
БУУӨП Финляндия өкмөтү тарабынан каржыланган «Борбордук Азиядагы сооданы жеңилдетүү» аймактык долбоорунун бешинчи фазасын ишке ашырууда. Бул демилге Кыргыз Республикасынын 2025-2028-жылдарга экспортту өнүктүрүү программасын, Кыргыз Республикасын 2026-жылга чейин өнүктүрүүнүн Улуттук программасын жана Кыргыз Республикасынын Президентинин «Кыргыз Республикасынын агроөнөр жай комплексин андан ары өнүктүрүү боюнча чаралар жөнүндө» Жарлыгын ишке ашыруунун алкагында жүргүзүлүүдө. Долбоор аймактагы өлкөлөргө кошумча нарктын «жашыл» чынжырын өнүктүрүүгө, кичи жана орто бизнести колдоого, жумушчу орундарды түзүүгө, ата мекендик айыл чарба продукциясынын атаандаштыкка жөндөмдүүлүгүн жана экспорттук потенциалын жогорулатууга жардам берет.
Related
content
content
