Türkiye’nin Mühendis Kızları
Proje ne hakkında?
Türkiye’nin Mühendis Kızları; nitelikli kadın istihdamının artırılmasına yönelik model geliştirme projesidir. Proje, kapsayıcı ve sürdürülebilir büyüme için hizmet ve imalat sektörlerindeki şirketlerinde toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda ana akımlaştırma, savunuculuk ve başarı öykülerinin yaygınlaştırılmasını hedeflemektedir. Bu proje mühendislik mesleğine kız öğrencilerin katılımını özendirmek ve güçlenmesini sağlamak için tasarlanmıştır. Projenin uzun vadede beklenen etkisi kadınların yüksek kalitede istihdamının artması ve önde gelen hizmet ve imalat sektörlerinde toplumsal cinsiyet eşitliği ilkelerinin kapsayıcı sürdürülebilir büyümeye olan faydalarının gösterilmesidir.
Mevcut durum nedir?
Eğitim, özellikle Türkiye'nin kentsel alanlarında, kadınların işgücü piyasasına katılımı konusunda belirleyici rol oynamaktadır. Eğitimli kadınların işgücü piyasası içinde güçlü cinsiyet eşitsizlikleri ile başa çıkması daha kolaydır. Eğitim seviyesine göre artan işgücüne katılım oranları, üniversite mezunu kadınlar için en yüksek oranlara ulaşır. Kadın profesyonellerin sayısı erkeklerden daha düşük olmasına rağmen, bu fark diğer çalışma şekillerindeki kadın ve erkeklerin katılım oranları arasındaki farktan daha küçüktür.
Ancak, kadınların profesyonel iş hayatına görece yüksek katılımı, kadınların eşit katılımını garanti etmemektedir. Yüksek nitelik gerektiren çalışma alanlarında mesleki ayırım çok barizdir, nitekim kadınların katılım oranları nispeten yüksek olmasına rağmen kadınların meslek hayatı genellikle kadınlar için uygun olacağı öngörülen ve meslek hayatının daha az rekabetçi ve daha az prestijli dalları ile sınırlandırılmış durumdadır. Teknik mesleklerin genel olarak kadınlar için uygun olmadığı varsayılmaktadır.
Ayrıca, kadınlar mesleki hiyerarşinin daha alt seviyelerinde yoğunlaşmış olup, yüksek seviyede yahut karar verme pozisyonlarında daha az kadın bulunmaktadır.
Kadınların mühendislik gibi erkek egemen mesleklerden uzak tutulmasının, mesleğin tanımlanışının, meslek kültürünün ve ahlakının içine yerleşmiş hâkim eril değerler gibi sosyal ve ideolojik tabanları mevcuttur ve bunlar yapısal olarak meslek birlikleri ve eğitim kurumları içerisinde kendisini göstermektedir.
Misyonumuz nedir?
Mevcut durum bir yandan kız öğrencilerin mühendislik bölümlerine girişinin sınırlı olduğunu ve toplumsal cinsiyet rolü ile belirlendiğini gösterirken, diğer yandan kız öğrenciler arasında mühendisliğin farklı branşları arasında bir artış olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle, mühendisliğe karşı daha fazla ilgi göstermeye başlayan kız öğrenciler desteklenmeli ve teşvik edilmelidir. Ancak bu güçlenme yaklaşımı önemli olmakla birlikte, kız öğrencileri mühendislik sektöründen uzak tutan yapısal eşitsizliklerin üstesinden gelmeye yeterli olmamaktadır. Bu ancak, hem eğitim yapısı hem de iş ilişkilerinde zorlayıcı toplumsal cinsiyet rolüne yönelik olarak, mühendislik mesleği için daha eşitlikçi bir ortamın kurulması ile mümkün olacaktır. Bu amaçla, yalnızca kız öğrenciler değil, onların erkek sınıf arkadaşları, işverenler, iş dünyası ile meslek örgütleri de toplumsal cinsiyete duyarlı ve eşitlikçi bir yaklaşım geliştirme aşamasında desteklenmelidir.
Bu çerçevede Türkiye’nin Mühendis Kızları Projesi; üniversite öğrencilerini, onların ailelerini, iş hayatındaki aktörleri, politika düzeyinde karar vericileri, mentorları bir araya getirerek, farkındalık artırarak ve kapasite gelişimini destekleyerek kapsayıcı iş modellerini sektör liderlerinde uygulamayı ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda özel sektörü bilinçli hale getirmeyi hedeflemektedir.
Nasıl çalışıyoruz?
UNDP, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Limak Vakfı ile işbirliği içerisinde konunun uzmanlarıyla çalışmaktadır. Birinci bileşenin sonuçları doğrultusunda, liselerde paralel bir program geliştirilmiş ve mühendislik mesleğinin seçiminde lise öğrencilerinde farkındalık artırmak amacıyla çalışmalara başlanmıştır. Bu çalışmaları takiben Limak Vakfı seçilen lise öğrencilerini iş hayatında da de desteklemeye devam edebilecektir.
Üçüncü bileşen olarak kurumsal farkındalık, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Sertifikası faaliyetleri, süreç ve geliştirilecek modellerin sektörde öncü bir holding tarafından uygulanması, kapsayıcı iş modellerinin hayata geçilmesine yardımcı olacaktır.
Türkiye nasıl faydalanıyor?
Bu proje, üniversite öğrencilerini, ailelerini, iş hayatındaki aktörleri, politika düzeyinde karar vericileri, mentorları bir araya getirerek farkındalık artıracak, kapasite gelişimini destekleyerek kapsayıcı iş modellerini sektör liderlerinde uygulayacak, böylece toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda özel sektörü bilinçli hale getirecektir.
Bugüne kadar neler yapıldı?
Projenin birinci bileşeni kapsamında; devlet üniversitelerinin elektrik-elektronik, endüstri, inşaat, makine, bilgisayar ve çevre mühendisliği bölümlerinde okuyan öğrencilere burs desteğinin yanı sıra program kapsamında aşağıdaki destekler sağlanıyor:
- Limak Grubu ve diğer kuruluşlarda çalışan kadın mühendislerden mentorluk,
o Limak Grubu ve diğer kuruluşlarda staj imkânı,
o Webinarler aracılıgıyla verilen Mühendislikte Liderlik Programına katılım
o Sertifikalı on-line İngilizce dil eğitimi imkânı,
o Mezun olduktan sonra, ihtiyaçlar çerçevesinde Limak ve sektördeki diğer kuruluşlarda istihdam.
o Projenin ikinci bileşeninde; Mühendislik bölümlerinin seçimini teşvik etmek amacıyla liselerde ve üniversitelerdeki kız öğrencileri hedef alan iki farklı etkinlik gerçekleştirilmiştir.
Burs programları kapsamında, mühendislik bölümlerinden içlerinde iki Suriyeli’nin de bulunduğu toplam 110 öğrenci, Limak Grubu ve diğer şirketlerde staj, kadın mühendislerden eğitim ve danışmanlık, mühendisliğin özelliklerini anlamalarını ve İngilizcelerini, liderlik ve yönetim becerileri ile organizasyonel davranışlarını ve iletişim yeteneklerini geliştirmelerini sağlayan sertifikalı çevrimiçi kurslar gibi olanaklardan yararlandı.
- Bu gelişmeler sadece bursiyerlerin bilgilerini geliştirmekle kalmayıp aynı zamanda kadınların güçlendirilmesi konusundaki farkındalıklarını da artırmalarını sağlamıştır.
o Milli Eğitim Bakanlığı, 2017 yılının sonunda projenin lise bileşenine paydaş olarak katılmıştır.
o Lise müfredatına uygun lise programı Milli Eğitim Bakanlığı ortaklığıyla tasarlanmıştır. 2017 yılında Hatay'da iki okul pilot olarak proje için seçildi.
- Hatay ilinde lise öğrencileri, veliler, öğretmenler ve danışmanlar için çeşitli eğitim programları ile bilinçlendirme çalışmaları yürütülmüştür. Bu yürütülen çalışmalar arasında seminerler, oyunlar ve yarışların yanı sıra rol modeller ile hedef öğrenci, veli ve öğretmen değişimleri de yer almıştır. Bu etkinliklerle toplam 135 öğrenciye, 35 öğretmene ve 56 veliye ulaşılmıştır.
- On ildeki elli okuldan okul danışmanlarına ve idarecilere yönelik “Eğiticilerin Eğitimi” programı, kızların meslek seçimini ve iş ortamındaki cinsiyete dayalı önyargıları şekillendiren cinsiyete dayalı faktörleri hedef alan bir programdır.
Tüm bunların yanı sıra, burslu öğrencilerin kendi tercih ettikleri sosyal sorumluluk projelerinde ayda 4 saat gönüllülük tamamlamaları gereken bir program başlatılmıştır. Bu zorunlu gönüllülük, onların bu konuyla ilgili farkındalıklarını geliştirmek ve onları toplumun proaktif üyesi olan sosyal sorumluluk sahibi bireyler haline getirmek amacıyla tanıtılmıştır. Bu programın bir parçası olarak, Türkiye'nin Mühendis Kızları mezun olduktan sonra Limak Grubu veya diğer şirketler tarafından istihdam edilme fırsatı elde ediyor.
o 20 binden fazla öğrenci, eğitimci ve veli lise programı aracılığıyla eğitildi.
o Burs programı ile 24 ilde 36 devlet üniversitesinden 110 üniversite öğrencisine eğitim verilmiştir.
o Güçlenmelerini ve özgüvenlerini desteklemek için yararlanıcı öğrencilerle etkileşim içinde olan çeşitli iletişim ve ağ kurma faaliyetleri düzenlenmiştir.
Projenin üçüncü bileşeninde; UNDP’nin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Mührü (GES) Programı Limak’a tanıtılmıştır. Limak, Türkiye'deki GES programının pilotu olarak şirket içinde cinsiyet ana akım faaliyetleri başlatılmıştır. Limak için bir çalışma planı hazırlanmıştır ve Limak çalışanları için iki cinsiyet eşitliği eğitimi düzenlemiştir. Proje, şirket içerisindeki mevcut durumu değerlendirecek ve GES kriterlerine göre firma düzeyinde önerilerde bulunacaktır.Limak şirketi için toplumsal cinsiyet eşitliği anaakımlaştırma çalışmaları proje btimine kadar tamamlanacaktır.
o Eğiticilerin eğitimi metodolojisi, 10 ilden 50 gönüllü öğretmen tarafından uygulanacaktır.
o Kurumlardaki Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Mührü için hazırlıklar kurumsal bilinçlendirme bileşenini destekleyen projelerle başlamıştır.