Kapsayıcı, dirençli ve sürdürülebilir kentler ve topluluklar oluşturma yolunda UNDP Türkiye’nin desteğiyle Kahrat köyünde kadınların birlikte üretim yapacağı bir kamusal alan kuruldu

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) İzmir’de sürdürülebilir kentsel gelişim çerçevesinde kamusal alanlarda hızlı, düşük maliyetli ve etkili müdahalelerle mekânsal iyileştirmeler yapmak anlamına gelen ‘taktiksel şehircilik’ uygulamalarından biri olan Kahrat Topluluk Mutfağı 22 Ekim’de halkın kullanımına açıldı. Çiftçi Kadınlar Şenliği’ne de ev sahipliği yapan açılışta, müzik dinletisi, folklor gösterisi, çocuklar için seramik atölyesi ve yöresel lezzetlerden oluşan gıda alışverişi gibi birbirinden renkli faaliyetler yer aldı.

UNDP’nin, Japon Hükümeti’nin finansal desteğiyle, Döngü Kooperatifi ve Japon tasarım firması Sotonoba iş birliğinde yürüttüğü çalışma, atıl kalmış eski bir okul bahçesinde yer alan basketbol sahasının yenilikçi çözümler ile açık bir topluluk mutfağına dönüştürülmesini ve halka yeniden kazandırılmasını sağladı. Tire bölgesinde yer alan Kahrat köyünde uygulanan girişim, geçimini çoğunlukla tarım ile sağlayan köy kadınlarının birlikte yöresel lezzetler üretmesini, bu üretim sürecinde kadınlara ve gençlere sosyal olanaklar sunmayı ve uzun vadede agro-turizmin yayılmasını mümkün kılmayı hedefliyor.

UNDP Türkiye Hızlandırma Laboratuvarı Keşif Yöneticisi Gökçe Tuna projeyle ilgili, “Kahrat köyündeki kadın ve genç kızların hem ekonomik hem de sosyal gelişimini bu projeyle desteklemeyi çok önemsedik. Bu bağlamda, geliştirilen müdahale tamamen köylülerin ihtiyaç ve istekleri doğrultusunda şekillendi. Birlikte üretme istekleri, dayanışmaları ve istihdama katılma arzularının yeni açılan topluluk mutfağıyla daha da güçlenerek bölgedeki kalkınma çabalarına olumlu katkıda bulunacağına inanıyoruz.” dedi.

Farklı ölçeklerde ve coğrafyalarda tekrarlanabilir örnek bir model oluşturmayı hedefleyen bu projede, mekân-yapma uzmanlarından oluşan tasarım ekibi Sotonoba, saha ziyaretlerinde yapılan analizleri, alanın mevcut dokusunu ve köy halkının ihtiyaçlarını yorumlayarak bulgularını konsept tasarımlarına yansıttı. Döngü Kooperatifi ekibinin yardımıyla son haline getirilen konsept tasarım, yereldeki vatandaşlar ve Tire Belediyesi’nin katkıları ile uygulamaya geçirildi.

Döngü Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Zeynep Derece, yeraltı sularının çekildiği, kuraklık sorununun her geçen yıl arttığı Tire bölgesinde; kışlık ekimde susuz yetişebilen keten bitkisinin üretimini artırıp, bir keten işleme tesisi kurarak bölge halkına hem ekonomik hem de sosyal fayda sağlamayı hedeflediklerini belirterek, “Tarımı neredeyse unutulan keten bitkisinin üretimini yaygınlaştırarak Tire’yi bir keten üssü haline getirmeyi amaçlıyoruz. Bir Ar-Ge kooperatifi olarak, bu konudaki çabalarımızı destekleyen UNDP Türkiye Hızlandırma Laboratuvarı ekibi sayesinde ilk adımları atıyoruz. Yeni kurulan Kahrat Topluluk Mutfağı, köydeki kadınlarımız için önemli bir sosyalleşme alanı sağlayacak. Katkıda bulunan herkese teşekkür ediyoruz.” diye konuştu.

Kentlere göç vererek giderek azalan kırsal alan nüfusu, beraberinde kültürel yaşam ve dokunun da zedelenmesine yol açıyor. Kırsal alanlardaki sosyo-kültürel değer ve aktivitelerin devamlılığını sağlamak için, bu alanların korunması ve yöresel değerlerin, kadim bilgilerin gelecek nesillere aktarılması önemli. Kırsal alanları da kentler gibi daha kapsayıcı, güvenli, dayanıklı ve sürdürülebilir kılmak ise yerel yönetimler, bütün kamu kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve vatandaşların katılım göstermesi ile mümkün olacak.

Açılışta konuşma yapan İzmir İl Tarım Müdürü Mustafa Özen, “Atıl kalmış bir okulu canlandırarak, özellikle köyümüzün ihtiyaçlarını gözetecek biçimde açık bir mutfak oluşturulması çok anlamlı. Gerçekleştirmiş olduğunuz bu müdahale için sizleri tebrik ediyorum ve mutfağımızın hayırlı olmasını diliyorum. Bu projenin yapılmasında emeği geçen bütün paydaşlarımıza teşekkür ederim.” dedi.

Yereldeki vatandaşların katılımıyla hayata geçirilen bu taktiksel şehircilik müdahalesi sayesinde, ilgili kamusal alanın hedeflenen fonksiyonlarının güçlenmesi ve kullanım oranının artması bekleniyor. İzleme ve değerlendirme çalışmaları tamamlandıktan sonra, yapılan müdahalenin bir modele dönüşmesi ve Türkiye’nin diğer yerlerinde de uygulanarak yaygınlaştırılması amaçlanıyor.