Locations10-ноябрда Кыргызстанда Жаштар күнү белгиленет - бул күнү өлкө жашыл, санариптик жана инклюзивдүү өнүгүүнү калыптандырып жаткан жаштардын энергиясын, чыгармачылыгын жана лидерлигин даңазалайт.
Жаштар – Кыргызстандын туруктуу өнүгүүсүнүн кыймылдаткыч күчү
2025-ж., 10-November
Сүрөт: БУУӨП Кыргыз Республикасындагы
Кыргыз Республикасынын Жаштар күнү жыл сайын 10-ноябрда белгиленет. Ал 2002-жылдын 14-январындагы Өкмөттүн №15 токтому менен өлкөнүн демократиялык багытын алга жылдырууда жана мамлекеттик жаштар саясатын андан ары өнүктүрүүдө жаш муундун өсүп жаткан ролун таануу максатында түзүлгөн.
Кыргызстанда жаштар деп 14 жаштан 35 жашка чейинки жарандар эсептелет. Бүгүнкү күндө алар өлкө калкынын үчтөн бир бөлүгүнөн ашыгын түзөт жана айыл чарбасынан жана туризмден тартып тез өнүгүп келе жаткан санариптик жана чыгармачыл тармактарга чейинки социалдык, экономикалык жана маданий прогресстин күчтүү кыймылдаткыч күчүн билдирет. Көптөгөн жаштар чакан бизнес менен алектенишет же чет өлкөлөрдө иштешет, акча которуулар аркылуу өлкөнүн экономикасына олуттуу салым кошууда.
Адам капиталын өнүктүрүүнү жана жаштарды колдоону туруктуу өсүштүн маанилүү багыттары катары тааныган 2030-жылга чейинки Улуттук өнүктүрүү программасынын артыкчылыктарына ылайык, БУУӨП жаштарга өз потенциалын ишке ашырууга жана өлкөнүн өнүгүшүнө салым кошууга жардам берүүчү мүмкүнчүлүктөрдү түзүү үчүн улуттук институттар жана жарандык коом менен өнөктөштүктө иштейт.
Бул аракеттер ошондой эле Өкмөттүн 2019-жылдын 18-октябрындагы №562 токтому менен бекитилген, мамлекеттин социалдык-экономикалык өнүгүүсүнө жаштардын катышуусунун узак мөөнөттүү багыттарын аныктаган 2020–2030-жылдарга карата Кыргыз Республикасынын мамлекеттик жаштар саясатынын концепциясына шайкеш келет.
Сүрөт: БУУӨП Кыргыз Республикасындагы
Санариптик көндүмдөр аркылуу жаштардын ишкердигин өнүктүрүү
Жаштардын дараметин ачуу жана аны экономикалык мүмкүнчүлүктөргө айландыруу үчүн БУУӨП жаш ишкерлерге санарип экономикада атаандаштыкка жөндөмдүү, келечекке даяр бизнести өнүктүрүүгө жардам берет. Негизги долбоорлордун бири Экономика жана соода министрлиги менен биргеликте ишке ашырылган, санариптештирүүгө жана ишкердикти колдоого багытталган электрондук коммерцияны инкубациялоо программасы болду.
Тогуз айдын ичинде программа 43 микро, кичи жана орто ишканаларга (ЧОБ) жетти, алардын көбүн жаштар жана аялдар жетектеди.Катышуучулар 150дөн ашык жеке консультациялардан, 50 мастер-сессиядан жана 12 эксперттик семинардан өтүп, аларга өсүү стратегияларын иштеп чыгууга, онлайн катышуусун бекемдөөгө жана жаңы рынокторго чыгууга жардам беришти.
Эң келечектүү беш долбоор өндүрүштү модернизациялоо, брендингди жакшыртуу жана операцияларды масштабдоо үчүн жалпысынан 15 000 доллар гранттарды алышты. Катышуучулардын 80% дан ашыгы программа алардын бизнеси үчүн абдан пайдалуу болгонун, санариптик чөйрөгө болгон ишенимин бекемдеп, кесиптик тармактарды түзүүгө көмөктөшкөнүн белгилешти.
Сүрөт: БУУӨП Кыргыз Республикасындагы
Насаатчылык аркылуу жаштардын потенциалын ачуу
Санариптик компетенцияларды өнүктүрүүдөн тышкары, БУУӨП 18-35 жаштагы жаштардын, анын ичинде майыптыгы бар адамдардын ишкердик көндүмдөрүн чыңдоого багытталган Насаатчылык программасы аркылуу жаштардын лидерлигин жана инклюзивдүүлүгүн алга жылдырат. Программа укмуштуу туризм, аарычылык, кургатылган жемиштерди өндүрүү жана кол өнөрчүлүк сыяктуу негизги баалуулук чынжырларын камтыган.
170 арыздын ичинен 66 катышуучу (менти) тандалып алынып, 32 тажрыйбалуу насаатчы менен жупташтырылган. Дээрлик бир жыл бою катышуучулар окутуудан, консультациялардан жана теңтуштар аралык окутуудан өтүштү. Натыйжада, насаатчылардын бизнеси сатуу көлөмүнүн 75% га жана онлайн сооданын 64% га өскөнүн көрсөтүп, айыл жерлерин кошо алганда 110дон ашык жаңы жумуш орундарын түздү.
Программа ошондой эле жаштардын лидерлигин өнүктүрүүгө көмөктөштү: 20 жаш катышуучу өз долбоорлорун Бишкек инвестициялык форуму жана Жашыл экономика форуму сыяктуу улуттук платформаларда көрсөтүп, ишкердик лидерлерге айланышты, ал жерде алар туруктуу бизнес чечимдерин көрсөтүштү жана кесиптик тармактарын кеңейтишти.
Сүрөт: БУУӨП Кыргыз Республикасындагы
Жаштар Кыргызстандын климаттык күн тартибин калыптандырууда
Жаштар өлкөдө климаттын өзгөрүшүнүн негизги кыймылдаткыч күчүнө айланууда. Жаңыртылган Улуттук деңгээлде аныкталган салым (УДАС 3.0) климаттык билим берүүнүн, жашыл жумуш орундарын өнүктүрүүнүн жана жаштардын демилгелерин колдоонун, анын ичинде аялдардын лидерлигин илгерилетүүнүн маанисин баса белгилейт. Бул чаралар туруктуу жана аз көмүртектүү келечекте жашоого жана иштөөгө даяр жарандардын муунун калыптандырууда.
Жаратылыш ресурстары, айлана-чөйрө жана техникалык көзөмөл министрлиги менен биргеликте ишке ашырылган БУУнун өнүктүрүү программасынын флагмандык демилгеси "Жаштар климаттык кербени" бул процессте өзгөчө ролду ойноду. Кербен 2025-жылдын май айында Кыргызстандын жети аймагында тең өттү. Мектеп окуучулары, студенттер, активисттер жана ыктыярчыларды камтыган дээрлик 200 катышуучу өлкөнүн климаттык саясаты боюнча өз көз караштары жана сунуштары менен бөлүшүштү. Бул жолугушуулардын натыйжасында УДАС 3.0 долбооруна киргизилген аймактык сунуштар кабыл алынды. Кербен жаштардын үнү улуттук деңгээлде чечим кабыл алууга чындап таасир эте аларын көрсөттү.
Бул кыймыл Жаштар климаттык кербени аркылуу уюштурулган Жергиликтүү жаштар конференциясы (LCOY) менен улантылды. Ал өлкө боюнча жаштарды бириктирип, аларды Бириккен Улуттар Уюмунун Климаттын өзгөрүшү боюнча алкактык конвенциясындагы (UNFCCC) эл аралык YOUNGO кыймылы менен байланыштырып, глобалдык климаттык сүйлөшүүлөргө катышуу үчүн жаңы мүмкүнчүлүктөрдү ачты.
2025-жылдын август айында климаттык дипломатия боюнча лекция өткөрүлүп, анда студенттер Париж келишиминин механизмдери, көмүртек рыногу жана "жашыл экономиканын" принциптери жөнүндө билишти. Бул иш-чара билим жана илхам алмашуу жана жаштардын климаттык диалогго катышуу үчүн кесиптик көндүмдөрүн өнүктүрүү үчүн платформа болуп кызмат кылды.
Digital4Climate.KG улуттук хакатону инновацияга басым жасоону улантып, климаттын өзгөрүшүнө каршы күрөшүү үчүн санариптик чечимдерди иштеп чыгып жаткан өлкө боюнча жаш инноваторлорду бириктирди.
Бул демилгелер жаштардын климаттык күн тартибине активдүү катышуусу алардын туруктуу өнүгүүдөгү өнөктөш катары ролун бекемдеп, кеңири коомдук катышуу үчүн бекем пайдубал болуп калаарын көрсөттү.
Сүрөт: БУУӨП Кыргыз Республикасындагы
Жаштардын дараметин, жергиликтүү катышуусун жана коомчулуктун туруктуулугун жогорулатуу
БУУӨПтүн Кыргыз Республикасынын Маданият, маалымат, спорт жана жаштар саясаты министрлиги менен өнөктөштүгү жаштардын дараметин өнүктүрүүгө жана өлкөнүн социалдык-экономикалык жашоосуна жаштардын катышуу механизмдерин бекемдөөгө багытталган. Беш пилоттук муниципалитетте БУУӨПтүн колдоосу менен жаштардын иш-аракеттер пландары иштелип чыгып, ишке ашырылды, социалдык-экономикалык өнүктүрүү программаларына жана жергиликтүү бюджеттерге интеграцияланды.
Аймактарда катышуу жана окуу мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү үчүн беш жаштар борбору андан ары модернизацияланды, бул БУУӨПтүн колдоосу менен мурда түзүлгөн борборлорду толуктады. Бул борборлор жаштар өздөрүнүн долбоорлорун жана идеяларын ишке ашырган окуу, ишкердик, жарандык диалог жана экологиялык демилгелер үчүн ачык мейкиндиктерге айланды.
БУУӨПтүн толеранттуулукту жана коомчулуктун туруктуулугун чыңдоодогу жаштардын маанилүү ролун түшүнүп, бардык программалары боюнча тынчтыкты жана биримдикти өнүктүрүүгө жаштардын катышуусун интеграциялайт. Жаштар борборлору жана жергиликтүү демилгелер аркылуу жаш аялдар жана эркектер диалогго катышып, инклюзивдүүлүктү жана өз ара түшүнүшүүнү жайылтышат, чыр-чатактардын алдын алууга жардам беришет жана коомчулуктарда ишенимди бекемдешет. Бул ыкма жаштар, тынчтык жана коопсуздук боюнча БУУнун Коопсуздук Кеңешинин 2250-резолюциясынын принциптерин чагылдырат, анда катышуунун, коргоонун, алдын алуунун, өнөктөштүктүн жана кайра интеграциялоонун мааниси баса белгиленет. Жаштарды зарыл болгон көндүмдөр, билимдер жана күчтүү тармактар менен жабдуу менен, БУУӨП аларга өз коомчулугунда позитивдүүөзгөрүүлөрдүн жана туруктуулуктун агенттериболууга жардам берет.
Улуттук деңгээлде БУУӨП маалыматтарга негизделген чечимдерди кабыл алууну илгерилетүүнү улантууда. 2024-жылдагы Жаштардын бакубаттуулук индекси кыргыз жаштарынын өнүгүп жаткан муктаждыктарын жана умтулууларын тереңирээк түшүнүү үчүн жаңыртылып турат.
Мындай комплекстүү аракеттер аркылуу жаштар колдоо алуучулар гана болбостон, ошондой эле Кыргызстандын туруктуу жана инклюзивдүү келечегин калыптандырууда активдүү өнөктөштөр болуп калышат.
Сүрөт: БУУӨП Кыргыз Республикасындагы
Келечекке салым кошуу
Жаштардын чыгармачылыгы жана туруктуулугу - Кыргызстандын ээң чоң артыкчылыктарынын бири. Алардын көндүмдөрүн жана компетенттүүлүгүн өнүктүрүүгө андан ары инвестиция салуу 2030-жылга чейинки Улуттук өнүктүрүү программасына ылайык туруктуу экономикалык өсүшкө жетүүдөгү чечүүчү фактор болот, анда адам капиталын өнүктүрүүгө, санариптештирүүгө жана бирдей мүмкүнчүлүктөргө өзгөчө басым жасалат.
Бул Жаштар күнүндө БУУӨП жаштар менен биргелешип иштөөгө болгон милдеттенмесин дагы бир жолу тастыктайт: алардын идеяларын колдоо, үнүн күчөтүү жана алардын амбицияларын ишке ашырууга жардам берүү. Бүгүн жаштарга күч берүү менен биз жакшыраак эртеңки күндү - туруктуу, инклюзивдүү жана жаш лидерлерден, новаторлордон жана Кыргызстандын келечегинин жаратуучуларынан шыктанган жашоону калыптандырабыз.
Окшош
материалдар
материалдар
