Ukratko

Kancelarija rezidentnog koordinatora Ujedinjenih nacija, UNDP i UNICEF razvili su dvogodišnji projekat finansiran od strane Partnerstva Ujedinjenih nacija za prava osoba sa invaliditetom (UNPRPD). Projekat će pružiti podršku državnim institucijama i organizacijama osoba sa invaliditetom u cilju unapređenja inkluzije OSI.

Ključne aktivnosti koje sprovodi UNDP su:

• tehnička podrška reviziji novog Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom i izradi podzakonskih akata;
• stručna podrška unaprjeđenju kapaciteta i vještina pružalaca usluga  za razvoj modela i sprovođenje aktivnosti za podršku aktivaciji/samostalnom životu osoba sa invaliditetom;
• stručna podrška nosiocima dužnosti u izradi smjernica i jačanju kapaciteta za sprovođenje inkluzivnog i međusektorskog budžetiranja u svrhu prevencije institucionalizacije;
• pilotiranje identifikovanih ključnih usluga za podršku aktivaciji/nezavisnom životu/prevenciji institucionalizacije odraslih sa invaliditetom, u odabranoj opštini;
• podrška povećanom učešću osoba sa različitim vrstama invaliditeta, muškaraca i žena u UN programima i operacijama. 

Kontekst

Predlog projekta je izrađen na osnovu situacione analize sprovedene 2021. godine i konsultacija sa Vladom, Zaštitnikom ljudskih prava i osobama sa invaliditetom i njihovim reprezentativnim organizacijama (OOSI).

Projekat ima za cilj da ubrza inkluziju osoba sa invaliditetom kroz rješavanje nedostataka u implementaciji Konvencije Ujedinjenih Nacija o pravima osoba sa invaliditetom, budžetima, programima i procesima praćenja, kao i razvoj kapaciteta nacionalnih aktera (državnih institucija i OOSI) kako bi efikasno doprinjeli razvoju i primjeni politika i sistema koji uključuju invalidnost.

Glavni ciljevi projekta na osnovu preporuka analize su:

Cilj 1: 

• podrška Vladi da prevenira institucionalizaciju i olakša tranziciju osoba sa invaliditetom iz institucija u usluge u porodici i zajednici i 
• podrška intenzivnijoj saradnji između OOSI i Institucije Zaštitnika u praćenju implementacije Konvencije. 

Cilj 2: 

• Podrška UN da osigura snažnije uključivanje osoba sa invaliditetom u novi Okvir saradnje UN u Crnoj Gori i Zajedničku analizu stanja u zemlji.

Projekat će obezbijediti sadržajno učešće osoba sa različitim vrstama invaliditeta, žena i muškaraca, i djece sa smetnjama u razvoju i roditelja u svim aktivnostima društvenog života kroz obezbjeđivanje podrške prevenciji institucionalizacije i deinstitucionalizacije i jačanju rodno odgovornih usluga u porodici i zajednici.  

Očekivani rezultati projekta

• Pravni i politički okvir je revidovan kako bi se dale preporuke za deinstitucionalizaciju, prevenciju institucionalizacije i podršku samostalnom životu, aktivaciji, mehanizmima donošenja odluka i orodnjavanju.
• Kapaciteti pružalaca usluga, uključujući OOSI i lokalne samouprave, unapređuju se kako bi pružili široku lepezu rodno odgovornih usluga (socijalna i dječija zaštita, aktivacija, zdravstvo, podrška porodici, obrazovanje, itd.) kako bi se olakšao samostalan i život u zajednici. 
• Procjenjuju se potrebe odraslih, muškaraca i žena, u vezi sa podrškom u zajednici i sistemu i izrađuju se preporuke za reviziju sistema.
• Sprovedena je analiza troškova najmanje jedne prioritetne usluge u zajednici.
• Na osnovu nove procjene potreba i sistema za podršku osobama sa invaliditetom, najmanje jedna rodno odgovorna ključna usluga za samostalan život u porodici/zajednici razvijena je u skladu sa standardima Konvencije Ujedinjenih Nacija o pravima osoba sa invaliditetom i pilotirana.
• Smjernice za inkluzivno, rodno odgovorno i međusektorsko budžetiranje u oblastima razvoja usluga u porodici i zajednici i samostalnog života razvijene su sa Ministarstvom finansija i lokalnim samoupravama.
• Kapaciteti Ministarstva rada i socijalnog staranja, Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma, lokalnih samouprava, OOSI i Institucije Zaštitnika ljudskih prava i sloboda  da razviju, implementiraju, podrže i prate primjenu smjernica za inkluzivno i rodno odgovorno budžetiranje, kako bi se poboljšala aktivacija i nezavistan život u zajednici su poboljšani.
• Ažuriranja Zajedničke analize stanja u zemlji i novog Okvira saradnje UN za održivi razvoj uključuju prava osoba sa invaliditetom. 

Dodatni linkovi:

https://unprpd.org/programme/montenegro