İsveç tarafından finanse edilen program, deprem bölgesinde ekonomik toparlanmayı hızlandıracak zincirleme bir tepkimeyi tetiklemek üzere 4.600’den fazla işletmenin yeniden ayağa kalkmasını sağlıyor.

Gaziantep, 14 Kasım 2023 – Türkiye’nin güneyinde 11 ilde büyük yıkım yaratan depremlerden dokuz ay sonra, bu illerde bulunan 4.600’ü aşkın küçük işletme, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından dağıtılan nakit hibe sayesinde yeniden faaliyete başlayabilecek.

Hibelerin ilk demeti geçen hafta Kilis’te dağıtılmıştı; bugün ise, Gaziantep ve Hatay’da hibe dağıtım törenleri yapıldı. Müteakip etkinlikler bu haftanın sonraki günlerinde Adana ve Osmaniye’de; gelecek hafta Diyarbakır, Elazığ, Malatya ve Şanlıurfa’da; bu ayın sonraki haftalarında ise Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta düzenlenecek. 

Hepsi birlikte düşünüldüğünde, UNDP’nin “deprem sonrası toparlanma hibe”lerinin toplam değeri 10 milyon ABD Doları (282,3 milyon TL) ediyor. Hibe programı, depremlerden önce yasal olarak kurulmuş olan, azami 10 kişi çalıştıran işletmelerin başvurularına açıktı. Yerel ticaret ve sanayi odalarıyla ortaklaşa çalışan UNDP’ye 11 ilden toplam 23.644 başvuru yapıldı; bunların arasında Ağustos 2023’te Kahramanmaraş’ta 257 işletmeye hibe dağıtılmasını içeren pilot girişim de vardı. Seçilme kriterlerini karşılayan başvuru sahipleri yüz yüze mülakata davet edildiler ve UNDP ekibi sadece altı hafta içinde 5.000’i aşkın mülakat yaptı.

Münferit hibe tutarı, ortalama 2.000 ABD Doları olmak üzere, asgari 35.000 TL ila azami 200.000 TL arasında değişiyor. Hibe yararlanıcıları, aldıkları nakdi kendi işletmelerinin herhangi bir ihtiyacı için kullanabiliyor: Ekipman veya hammadde satın alma, kirasını ödeme, dükkan veya ofisleri tadil/tefriş etme gibi. Hibelerin büyük kısmı, depremde en ağır yıkıma uğrayan illere tahsis edildi. Tüm bölgede dağıtılan hibelerin yüzde 42’si kadınların yönettiği işletmelere verildi.

UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton “UNDP bu nakit hibeleri, depremden etkilenen toplulukların daha kapsamlı toparlanmasına yönelik bir hızlandırıcı olarak tasarladı. Bu hibeler tüm ihtiyaçları karşılayamaz ancak, binlerce küçük işletmeyi ayağa kaldırıyor, onbinlerce insanın geçim kaynaklarını geri getiriyor ve umarız ki daha büyük bir ekonomik toparlanmayı harekete geçirecek zincirleme bir tepkimeyi tetikler.” dedi.

Vinton sözlerini şöyle sürdürdü: “Böylesine kritik önem taşıyan bir girişimin yapılmasını sağlayan İsveç’e minnettarız.”

Bu girişimin finansmanı, İsveç’in 15 milyon ABD Doları tutarındaki, depremden sonra toparlanma katkısından sağlanıyor. Nakit desteğine ek olarak UNDP, hibe yararlanıcılarına işletme becerileri alanında koçluk, mentörlük ve eğitim sağlayacak. UNDP ayrıca, İsveç’in sağladığı finansmanı kullanarak, belediyelerin başta yaşlı ve engelliler olmak üzere depremzedeler için gittikçe artan sosyal hizmet ihtiyacını karşılamasına ve depremlerin ağır hasar verdiği atık yönetim sistemlerini iyileştirmesine destek veriyor.

Kadir Has Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden Prof. Dr. Erinç Yeldan “Afetten önce bile birçok ekonomik göstergede geride kalmış durumda olan bir bölgede, UNDP’nin dağıttığı toplam 10 milyon ABD Doları tutarındaki ‘deprem sonrası toparlanma hibeleri’, küçük işletmeler için mutlaka bir ivmelendirme etkisi yaratacak ve bu da bölgesel kalkınma için yeni bir fırsat sağlayacaktır.” dedi.

8 Kasım 2023 günü UNDP ve Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) tarafından düzenlenen ve İsveç Büyükelçiliği temsilcilerinin katıldığı “dayanışma” etkinliğinde, Ağustos ayında hibe almış olan kadın girişimciler, katılımcılar ile deneyimlerini paylaştılar.

İsveç Büyükelçiliği Kalkınma Bölüm Şefi Nasrin Pourghazian “Kadın girişimcilerin işletmelerini yeniden ayağa kaldırma öyküleri gerçekten ilham verici. İsveç olarak, depremden etkilenen topluluklara yalnız çok ihtiyaç duyulan nakit desteğini değil, aynı zamanda onun kadar önemli olan umudu da verebildiğimiz için gurur duyuyoruz.” dedi.

Ayrıntılı bilgi için:

Esra Özçeşmeci, UNDP Türkiye İletişim Sorumlusu, esra.ozcesmeci@undp.org