Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) yürüttüğü Suriye Krizine Yanıt Olarak Türkiye’de Dayanıklılık Projesi (TDP) kapsamında İzmir, Gaziantep ve Mersin’de İnovasyon Merkezleri ve Model Fabrikalar faaliyete geçti. İnovasyon, dijitalleşme, girişimcilik ve verimliliği artırmayı hedefleyen merkezler, yerel imalat sanayiini dönüştürecek, ev sahibi Türk topluluklar ve Geçici Koruma altındaki Suriyeliler için insana yakışır işler yaratacak ve sürdürülebilir büyümeyi tetikleyecek. Proje, Avrupa Birliği (AB) tarafından finanse ediliyor ve T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı işbirliğiyle yürütülüyor. Yerel düzeyde projenin uygulama ortakları rolünü, özel sektörü temsil eden yerel işletmeler, ticaret ve sanayi odaları üstleniyor.

Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Türkiye’de üç kentte Suriyeli mülteciler ve ev sahibi toplulukların ekonomik ve sosyal dayanıklılığını güçlendirmek amacıyla güçlerini birleştirdiler. AB tarafından finanse edilen, UNDP tarafından yürütülen Suriye Krizine Yanıt Olarak Türkiye’de Dayanıklılık Projesi (TDP) kapsamında, üç Model Fabrika ve İnovasyon Merkezi kuruldu ve faaliyete geçti. Çok sayıda Suriyelinin yaşadığı İzmir, Gaziantep ve Mersin’de kurulan Model Fabrikalar ve İnovasyon Merkezleri, yerel işletmeler, yatırım ve girişimcilik ekosistemini geliştirecek, şirketlere dijital dönüşümlerinde rehberlik edecek, İnovasyon ve Endüstri 4.0 uygulamaları yoluyla imalat sanayiinde verimlilik artışları sağlayacak. Proje yerel şirketlerin rekabet edebilirliğine katkıda bulunacak, ihracat için yeni kanallar açacak, Türk ve Suriyeli işletmelerin ortak girişimleriyle ev sahibi topluluklar ve Türkiye’de yaşayan Suriyeliler için insana yakışır işler yaratacak.

Model Fabrikaların vizyonu, Suriyeliler ve ev sahibi topluluk üyeleri için KOBİ’ler, girişimciler ve yeni kurulan işletmelere yönelik yalın üretim hakkında eğitim ve ihtiyaca uyarlanmış iş geliştirme danışmanlık programları sağlamak. Fabrikalar ise, KOBİ’lerin daha yüksek verimlilik ve sürdürülebilir büyüme gerçekleştirmesini destekleyerek, sonuçta istihdam yaratacak. Model Fabrikalardan yararlanacak KOBİ’lerin zaman, sermaye ve enerji tasarruf etmesi, üretim ve ürün geliştirme maliyetlerini düşürmesi ve böylelikle daha fazla yatırım yapacak, işlerini büyütecek ve yeni çalışanları işe alacak kaynaklara sahip olması bekleniyor.

Öte yandan, İnovasyon Merkezlerinin başlıca hedefi ise, İzmir, Mersin ve Gaziantep’te ekonomik aktörlerin rekabet edebilirlik ve yenilikçi yetkinliklerini artırmak suretiyle, yerel işletme ve girişimcilik ekosistemlerini destekleyerek yenilikçi işletmeler ve büyük şirketler için cazibe merkezi olmalarını sağlamak. İnovasyon Merkezleri, Türk ve Suriyeli girişimciler için kapasite geliştirme hizmetleri, ihtisas programları (İnovasyon Yol Haritası, Ticarileştirme Yol Haritası, Büyüme Hızlandırıcı vs.), laboratuvar ve ofis hizmetleri, farkındalık ve ekosistem geliştirme faaliyetleri sunuyor. İzmir, Mersin ve Gaziantep’i inovasyon ve girişimcilik alanında ulusal ve uluslararası ağ merkezlerine dönüştürmeyi hedefleyen bu merkezler, aynı zamanda bu kentlerde sürdürülebilir kalkınma rotasını da destekleyecek.

İnovasyon Merkezlerinin çeşitli programlarına  katılım sağlayan Adana, Mersin ve İzmir’den firmalar halihazırda 141  yeni istihdam yaratmış durumda.

İzmir, Mersin ve Gaziantep, genç ve dinamik nüfusları, güçlü yerel pazarları ve girişimcilik ruhuyla Türkiye’nin canlı şehirleridir ve geleneksel olarak imalat sanayi ve ticaret ağ merkezi olarak biliniyor. Bu kentlerde çoğunlukla AB pazarları, ABD ve Orta Doğu’ya güçlü ihracat potansiyeli olan KOBİ’ler, aile işletmeleri ve mikro ölçekli işletmeler bulunuyor. Türkiye’de yasal çerçeve (Geçici Koruma Yönetmeliği), Suriyelilere kayıtlı işler, eğitim ve sağlık sistemlerine erişim hakkı tanıyor. Bu nedenle, insana yakışır işler ve geçim olanakları yaratacak yerel ekonomik faaliyetlerin desteklenmesi, toplumsal uyum, kendine yeterlik ve dayanıklılık açısından büyük önem taşıyor.

Model Fabrikalar ve İnovasyon Merkezleri, küçük ve orta ölçekli işletmelere teorik ve pratik eğitimin yanı sıra şirketlere danışmanlık ve eğitim hizmetleri sağlayacak. Şirketler, girişimciler, yenilikçiler, yeni kurulan işletmeler ve üniversitelerle buluşma olanağına sahip olacak.

Proje her ne kadar inovasyon, dijitalleşme, girişimcilik ve verimliliğe odaklansa da, Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteciler ve sığınmacıların entegrasyonuyla ilintili. Proje salt Suriyelilerin ihtiyaçlarını gözetmiyor, aynı zamanda hem Suriyeliler hem de ev sahibi toplulukların, herkes için insana yakışır işler, sürdürülebilir gelir ve onurlu yaşam yaratacak kapsayıcı ve sürdürülebilir büyümeden eşit biçimde yararlanmalarını hedefliyor.

UNDP’nin sürdürülebilir kalkınma uzmanlığını ve AB desteğini bir araya getiren proje, 2.000 Suriyeli ve Türk için iş yaratacak, 150 yeni şirket veya esas olarak Suriyeli ve Türk şirketler arasında olmak üzere veya ortak girişimin kurulmasını sağlayacak.