Proje ne hakkında?

Kore Hükümeti  finasmanıyla yürütülen Engelli Bireylere Sosyal ve Destekleyici Hizmet Kapasitesi Sağlamaya Yönelik Kapsayıcı Model Geliştirilmesi Projesi, 6 Şubat 2023’te yaşanan yıkıcı depremlere yanıt olarak UNDP tarafından yürütülen bir erken toparlanma girişimidir. Proje ile erişilebilir, kapsayıcı ve cinsiyete özgü ihtiyaçlara cevap veren sosyal hizmetlerin oluşturulması ve sunulması, böylelikle depremden etkilenen bölgelerde yaşayan engelli bireylerin desteklenmesi  amaçlanıyor. Proje depremlerden en çok etkilenen Malatya, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Hatay illerinde yürütülüyor. 

Proje ile geliştirilen model; ihtiyaç değerlendirmesi, altyapı geliştirme, yardımcı teknoloji desteği, kapasite geliştirme ve toplum yaşamına dahil etme yoluyla engelli bireylerin acil ve uzun vadeli ihtiyaçlarını ele alıyor.

Mevcut durum nedir?

• Depremlerden etkilenen iller ciddi sosyo-ekonomik kırılganlıklar sergilemektedir.

• Etkilenen iller ekonomik olarak dezavantajlı durumda olup, birçoğu büyük Suriyeli mülteci nüfusuna ev sahipliği yapmakta ve halihazırda yoksulluk, işsizlik ve hizmetlere yetersiz erişimden muzdariptir.

• Yaşlılar, engelliler ve ruh sağlığı sorunları olanlar gibi hassas gruplar orantısız bir şekilde etkilenmiştir.

• Etkilenen bölgelerde 967.000'den fazla engelli bireyin yaşadığı tahmin edilmektedir ve depremden sonra 60.000 kişi ampute olmuştur.

• Bakım altyapısı ciddi şekilde hasar görmüştür. Personel eksikliği, hizmet kesintileri, erişilemeyen ortamlar ve sınırlı rehabilitasyon seçenekleri, Engelli bireylerin yaşam koşullarını daha da kötüleştirmiştir.

• İlgili bakanlıklar da dahil olmak üzere kamu sosyal koruma sistemi aşırı zorlanmış, belediyeler personel ve altyapı kayıpları nedeniyle operasyonel kapasiteden yoksun kalmıştır.

Misyonumuz nedir?

Engelli Bireylere Sosyal ve Destekleyici Hizmet Kapasitesinin Sağlanmasına Yönelik Kapsayıcı Model Geliştirilmesi Projesi ile depremden etkilenen bölgede yaşayan engelli bireylere yönelik sosyal hizmetlerin oluşturulması ve sunulması için çalışmaların temelini şunlar oluşturuyor:

• Engelli bireyler için bağımlılık döngüsünü kırmak.

• Kapsayıcı, toplum temelli iyileşme çözümleri sağlamak.

• Mesleki eğitime, yardımcı hizmetlere ve sosyal desteğe erişim sağlamak.

• Bakım sunumu için yerel kapasiteleri geri kazandırmak ve geliştirmek.

• Engelli bireyleri,  kendi kendilerine yeterli olmaları ve topluma aktif olarak katılmaları için güçlendirmek.

UNDP, ölçeklendirilebilir, tekrarlanabilir ve sosyal eşitlik ve kapsayıcılığa odaklanan bütüncül, katılımcı bir model uygulamayı hedefliyor.

Nasıl yapıyoruz?

Proje yedi temel faaliyet içeriyor:

1. İhtiyaç Analizi ve Veri Toplama: Depremlerde en çok etkilenen iller olan Malatya, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Hatay’da bulunan çadır/konteyner kentlerdeki engelli bireylere ve yaşlılara odaklanan hızlı ve katılımcı anket bir anket çalışması gerçekleştirildi. Depremden Etkilenen Bölgelerde Yaşayan Engelli Bireylere Yönelik İhtiyaç Analizi Raporu yayınlandı. 

2. Fizibilite Çalışması: Ulusal ve yerel ortaklarla işbirliği içinde yardımcı cihazların ve protezlerin yerel üretimine yönelik bir fizibilite çalışması yapıldı.

3. Onarım Merkezlerinin Geliştirilmesi: Malatya'da tekerlekli sandalyeler, koltuk değnekleri ve hijyen malzemeleri için mevcut  tamir/bakım atölyesi güçlendirildi.

4. Tekerlekli Sandalye Atölyelerinin Kurulması: Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay’da gerekli tüm ekipman ve hizmetlerin sağlanarak tekerlekli sandalye tamir ve bakım atölyeleri kuruldu. 

5. Mesleki Eğitim ve Sosyal Faaliyetler: Geçici barınaklardaki engelli bireyler ve bakım verenlerin toplumdan izole olma durumunu azaltmak amacıyla mesleki eğitimler verilecek ve sosyal faaliyetler düzenlenecek.

6. İzleme Araçları: Malatya Büyükşehir Belediyesi ile koordinasyon içinde bir izleme ve değerlendirme sistemi kurulacak.

7. Protez Desteği: UNDP Hızlandırıcı Laboratuvarı girişimleri aracılığıyla seçilmiş bireylere protez desteği sağlanacak.[

Türkiye nasıl faydalanacak? 

Proje, Türkiye için özellikle somut, sürdürülebilir ve ölçeklenebilir faydalar sağlıyor:

• Yerel hizmetlerin restorasyonu: Belediyeler ve kurumlar operasyonel kapasitelerini yeniden kazanacak.

• Sosyal içerme: Engelli bireylerin topluma yeniden entegre olmasını sağlamak için destekleyeici araçlar temin edilecek ve eğitimler verilecek.

• Ekonomik güçlendirme: Mesleki programlar, engelli bireyler ve bakım verenlerinin istihdam edilebilirliğini ve gelirlerini artıracak.

• Altyapı dayanıklılığı: Onarım merkezleri ve sosyal hizmet merkezleri, gelecekteki krizlere karşı toplumun dayanıklılığını artıracak.

• Politika ve sistem güçlendirme: Oluşturulan modelin, ulusal politikaları etkilemesi ve farklı bölgelerde yaygınlaştırılabileceği düşünülüyor. 

Proje, kırılgan nüfusa odaklanarak Türkiye'nin afetten etkilenen bölgelerinde kapsayıcı iyileşme, insanigelişme ve ekonomik canlanma hedeflerini destekliyor.