Proje ne hakkında?

Asrın felaketi olarak nitelendirilen 6 Şubat 2023 depremleri, girişimciler için de çok sayıda zorluk doğurdu. Özellikle Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Malatya gibi illerde işletmelerin yarısından fazlası ağır hasar gördü, yüzde 90’dan fazlası ise ekonomik olarak olumsuz etkilendi. Yaklaşık 220.000 işletmenin ağır hasar aldığı ve yıkılması gerektiği tahmin ediliyor.

Depremden iki yıl sonra bile sosyal yaşam ve geçim kaynakları üzerindeki ağır etkiler devam ediyor. UNDP, bağışçılarının cömert katkıları ve yerel paydaşlarla iş birliği içinde, özellikle bölgenin sosyal ve ekonomik toparlanmasına odaklanarak sürdürülebilir modeller oluşturmayı hedefleyen çeşitli girişimleri hayata geçirdi. Ancak, etkilenen bölgede sosyal yaşamın ve girişimciliğin gelişimine ivme kazandıracak yeni yapılar kurmak için ek kaynaklara ihtiyaç bulunuyor. 

Kadınların ekonomik dayanıklılığı için girişimcilik ve mentorluk fırsatları, kadın girişimcilerin gelişimini destekleyen, canlı ve kapsayıcı bir ortam oluşturmayı hedefliyor. Aynı zamanda güçlü sosyal ağların oluşmasını da teşvik ediyor. Bu genel hedef, girişimcilik alanında toplumsal cinsiyet eşitliğini savunma, ekonomik güçlenmeyi destekleme ve kadınlar arasında iş birliğine dayalı ilişkiler geliştirme kararlılığıyla şekillendirildi. Ayrıca, kadınların çocuk bakım yükünü hafifletmeye yönelik olanaklar sunarak ya da onları uygun tesislere yönlendirerek bu alandaki engellerin azaltılması da amaçlanıyor. Fransa Hükümeti finansmanıyla yürütülen Kadın Girişimciliğinin Güçlendirilmesi Projesi, tek ve öncelikli bir çıktıya odaklanıyor: Kahramanmaraş’ta Kadın İş Geliştirme Merkezi’nin kurulması.

Mevcut durum nedir?

Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) liderliğinde yürütülen afet sonrası ihtiyaç değerlendirmesi olan Türkiye Deprem Toparlanma ve Yeniden Yapılandırma Değerlendirmesi (TERRA) raporuna göre, depremlerin finansal maliyeti 103,6 milyar ABD doları olarak tahmin edilmiştir. Bu, yalnızca hasar ve kayıpları kapsayan erken ve temkinli bir tahmindir. Yeniden inşa maliyetleri — özellikle “daha iyiyi yeniden inşa et” anlayışıyla yapılırsa — çok daha yüksek olacaktır. Afet bölgesinde 3,8 milyon istihdam edilen kişi bulunmakta olup, bölgesel istihdamın ulusal istihdama oranı %13,3’tür. Afet bölgesinde kayıt dışı istihdam oranı yaklaşık %39’dur. Konut hariç özel sektörün uğradığı zarar 222,4 milyar TL (11,8 milyar ABD doları) olarak tahmin edilmektedir. Ayrıca, deprem felaketinin ülke genelindeki toplam mali yükü 2 trilyon TL (103,6 milyar ABD doları) olup, bu rakam 2023 yılı için öngörülen GSYH'nin %9’una eşittir.

Misyonumuz nedir?

Kahramanmaraş’ta kısa adı KİGEM olan Kadın İş Geliştirme Merkezi’nin kurulması, kadın sahipliliğindeki işletmelerin kritik ilk yıllarında karşılaştıkları zorlukları aşmalarına yardımcı olmayı ve sürdürülebilir büyümeyi teşvik etmeyi amaçlıyor. Kadın girişimciler hem Kahramanmaraş ekonomisinin güçlenmesinde hem de depremler sonrası toparlanma sürecinin hızlandırılmasında kilit bir rol oynuyor. Kadınların iş gücüne katılımının artmasıyla birlikte işletme sayısı, istihdam oranları, üretim çıktıları ve ihracat gibi göstergelerde yükselme bekleniyor. Bu kolektif çabanın, kentin sosyal ve ekonomik kalkınmasına önemli bir katkı sağlaması da öngörülüyor. Uzun vadeli hedef ise, bölgeye kalıcı bir etki bırakacak marka kadın girişimcilerin ortaya çıkarılması.

Nasıl yapıyoruz?

Fransa Hükümeti tarafından finanse edilen Kadın Girişimciliğinin Güçlendirilmesi Projesinde, merkezin kurulabilmesi için gerekli tasarım, modelleme ve mimari çizimler dâhil olmak üzere fiziksel ve kavramsal detaylar net bir şekilde tanımlandı. Küçük ölçekli inşaat çalışmaları ile birlikte merkezin iç dekorasyon işleri de tamamlandı. Gerekli tüm altyapı ve ekipmanlar temin edildi. 2024 sonunda faaliyete geçen merkezde ilk grup kadın girişimci işlerini başlattı.

Proje, UNDP tarafından Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) ile koordinasyon içinde yürütülüyor. Kapasite geliştirme faaliyetlerinin uygulanmasında, TOBB Kahramanmaraş Kadın Girişimciler Kurulu ve  ilgili sivil toplum kuruluşlarıyla koordinasyon ve istişare içinde çalışılıyor.

Türkiye nasıl faydalanacak?

• Proje kapsamında kadın girişimcilerin faydalanacağı, kendilerini geliştireceği ve aynı zamanda ortak kullanım alanı sunan bir merkez kuruldu: KİGEM
• KİGEM için  iş modeli ve kapasite geliştirme raporu hazıranacak.
• 14 girişimciye Kadın İş Geliştirme Merkezinde yer tahsisi sağlandı.
• Proje kapsamında 100 kadın girişimci, kapasite geliştirme faaliyetlerinden faydalanacak.
• Bu girişimciler, e-ticaret, dış ticaret, iş geliştirme ve temel finans gibi konularda eğitim ve danışmanlık alma imkânı bulacak, mentörlük desteği verilecek.
• Proje kapsamında yalnızca fiziksel merkezde değil, aynı zamanda kırsal alanlardaki potansiyel girişimcilere ulaşmak amacıyla çevrim içi eğitimler de sunulacak. 

Depremden etkilenen bölge için bir model teşkil eden KİGEM, kadın girişimcilerin sayısının artırılmasında ve kadınların ekonomik dayanıklılığının güçlendirilmesinde kilit bir rol oynayacak.