Tesis, saatte 500 ton işleme kapasitesine sahip ve deprem enkazının güvenli ve etkili bir şekilde geri dönüştürülmesi için bir model oluşturuyor 

Hatay, 4 Şubat 2025 - Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Japonya Hükümeti tarafından finanse edilen 700 milyon Japon Yeni (4,83 milyon ABD doları) bütçeli proje kapsamında Hatay'da kurulan örnek enkaz geri dönüşüm tesisinin tanıtım toplantısını bugün düzenledi. Bu proje, büyük ölçekli deprem enkazının nasıl güvenli bir şekilde yönetilebileceğini göstermeyi amaçlıyor. Girişim kapsamında, biri Hatay'da diğeri Kahramanmaraş'ta olmak üzere, kritik noktaların bulunduğu yüksek öncelikli yerlerde iki geri dönüşüm tesisi kuruldu. Ayrıca, Hatay için iki ve Kahramanmaraş için bir adet mobil enkaz kırıcı temin edildi.

Hatay’daki yıkıntı atığı geri dönüşüm tesisinin resmi tanıtım toplantısına UNDP Türkiye Mukim Temsilci Yardımcısı Miodrag Dragisic, Japonya’nın Türkiye Büyükelçisi Takahiko Katsumata, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürü Fatih Turan, Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Öntürk ve Hatay Valisi Mustafa Masatlı katıldı.

Şubat 2023 depremleri, 100 milyon metreküpü aşan devasa bir enkaz yığını oluşturdu. Hatay'daki yapıların yaklaşık yüzde 40'ı, Kahramanmaraş'takilerin ise yaklaşık yüzde 28'i hasar gördü. Bu proje, en büyük yıkımın yaşandığı bu iki ilde enkaz ve tehlikeli atıkların çevreye duyarlı ve güvenli bir şekilde yönetilmesini desteklemeyi hedefliyor. 

Girişim kapsamında, enkaz geri dönüşüm tesislerinin en verimli ve etkili şekilde çalışabilmesi için en uygun yerler belirlendi. Bu süreçte, geçici enkaz depolama alanlarının çok paydaşlı bir değerlendirmesi esas alındı.

Hatay’da Eylül 2024’te lisans alan tesis, saatte 500 tonluk bir işleme kapasitesine sahip. Endüstriyel ölçekli kırıcılar, manyetik ayırıcılar ve bantlı taşıyıcılarla donatılan tesiste molozlar kademeli bir şekilde işleniyor. Önce tehlikeli atıklar ortamdan uzaklaştırılıyor, ardından metal, tekstil, plastik, cam ve ahşap gibi geri dönüştürülebilir maddeler ayrıştırılıyor. Zararlı maddelerden arındırılmış molozlar üç farklı boyutta olacak şekilde kırılıyor ve daha sonra asfalt yollar için dolgu malzemesi olarak ve kaldırım taşı üretiminde kullanılabiliyor. 

Enkaz geri dönüşüm sürecinde görev alacak personelin güvenliği için operasyonel sağlık ve güvenlik ekipmanları temin edildi ve ilgili eğitimler verildi. Ayrıca, sürecin standartlara uygun yürütülmesi amacıyla kılavuzlar ve standart işletim prosedürleri hazırlandı.

Bunlara ek olarak, halkın ve çevrenin sağlığını korumak için tesisler için kapsamlı bir asbest yönetim kılavuzu oluşturuldu. Yığınlardaki asbestin ön taraması için özel asbest makineleri temin edildi.

Japonya'nın deneyim ve bilgi birikimini, Japon teknolojilerini ve uluslararası iyi uygulamaları aktarmak amacıyla bir çalıştay düzenlendi.

Proje kapsamında ayrıca, merkezi ve yerel yönetimlerle iş birliği içinde ve yerel toplulukların görüşleri alınarak, deprem enkazının çevreye duyarlı şekilde yönetilmesini sağlamak için kapsamlı bir strateji ve eylem planı hazırlandı. Bu plan, enkaz hacminin azaltılması, kaynakların maksimum düzeyde geri dönüştürülmesi ve tehlikeli atıkların güvenli bir şekilde bertaraf edilmesine odaklanıyor. 

Proje, Türkiye’nin deprem enkazı ve tehlikeli atıkların çevreye duyarlı şekilde yönetilmesine ilişkin büyük çaplı zorluğun üstesinden gelmesine yardımcı olmak için uzmanlık, planlama, eğitim ve ekipman desteği sağlıyor.