Құрметті Ерлан Нұралыұлы,

құрметті министрлер, ханымдар мен мырзалар!

Біз 2026 жылғы Өңірлік экологиялық саммиттің бірлескен көзқарасын қалыптастырып жатқан сәтте сіздерді Қазақстандағы БҰҰ Даму бағдарламасы атынан қарсы алу үлкен мәртебе.

Бүгінгі таңда климаттың өзгеруі болжанып жатқан қауіп емес, біз өмір сүріп жатқан шындық. Соңғы жеті жыл ең жылы ауа-райы орын алған кезең болды. Дүниежүзілік экономикалық форумның 2024 жылғы Жаһандық тәуекелдер туралы есебіне сәйкес, келесі онжылдықтағы ең үлкен қауіп төтенше 
ауа-райының жағдайлары болып табылады. Біз экожүйеге, денсаулыққа және дамуға әсер ететін қауіпті кезеңге жақындап келеміз.

Орталық Азия – ең осал өңірлердің бірі. Өңірдегі температура әлемдік орташа көрсеткіштерден екі есе тез өсуде.  Мұздықтар тез еруде, шөлейттену процестері жеделдеуде, су тапшылығы неғұрлым күшейе түсуде. Қазақстанда соңғы 80 жылдағы ең ірі 2024 жылғы наурыздағы жойқын су тасқыны температураның өсуі мен қардың қарқынды еруінен туындаған тәуекелдердің ауқымы туралы дабыл белгісіне айналды.

Арал теңізінің дағдарысы табиғатты ұтымсыз пайдаланудан туындаған біздің заманымыздың ең ауыр экологиялық апаттарының бірі болып қала береді. Оның салдары халықтың денсаулығына, биоәртүрлілікке және өңірдің орнықтылығына әсер етеді. Бұл қиындықтарды еңсеру үйлестірілген және ұзақ мерзімді шешімдерді қажет етеді.

БҰҰДБ Қазақстанды осы сын-қатерлерді еңсеруде қолдайтынын мақтан тұтады. Отыз жылдан астам уақыт бойы біздің әріптестігіміз экологиялық таза ауыл шаруашылығын, биоәртүрлілікті сақтауды, климаттың өзгеруіне бейімделуді және климаттық есептіліктің ашықтығын арттыруды қоса алғанда, Қазақстанның орнықты даму жолына шоғырланды.  Біз стратегиялық құжаттарды, оның ішінде Қазақстанның 2030 және 2050 жылдарға дейінгі даму стратегияларын, Көміртекті бейтараптық стратегиясын, Жаңартылатын энергия көздері туралы заңды және Жасыл экономикаға ауысуды әзірлеуде қолдау көрсеттік. БҰҰДБ сараптамасы Экологиялық және Су кодекстерін, сондай-ақ орнықты орман пайдалану мен биоәртүрлілікті қорғаудың нормативтік базасын қоса алғанда, негізгі табиғат қорғау заңнамасының негізін қалады. Ең бастысы, біздің ынтымақтастығымыз нақты нәтиже беруде. 2017 жылдан бастап БҰҰДБ қолдауымен әзірленген құралдардың көмегімен климатқа бағытталған 713 миллион доллардан астам инвестиция жұмылдырылды. Қазақстан «жасыл» облигацияларды орналастырды және 253 миллион доллардан астам несие берді, осылайша климаттық іс-қимылдың мызғымас негізін қалады. БҰҰДБ алғашқы дербес «жасыл» облигацияларды шығаруға, жасыл таксономияны әзірлеуге және жасыл қаржыландыруды Қазақстанның жаңартылған ұлттық деңгейде айқындалатын салымдарына интеграциялауға жәрдемдесті.

Өңірлік деңгейде БҰҰДБ Қазақстанда біріктіруші рөл атқарады. Наурыз айында біз Алматыда алғашқы консультацияны өткіздік. Мамыр айында Астанада алғаш рет климаттық қаржыландырудың бірлескен тәсілдерін талқылау үшін өңір елдерінің қаржы және экономика министрлері жиналды. Бұл қадамдар климаттың өзгеруіне қарсы шараларды қаржыландырудың жалпы өңірлік стратегиясына және біз одан әрі жұмыс жасай алатын инвестициялық портфельге жол ашты.

Құрметті әріптестер!

Климаттың өзгеруі, биоәртүрліліктің жоғалуы және қоршаған ортаның ластануы сияқты өзара байланысты жаһандық экологиялық сын-қатерлер дәуірінде бірде-бір ел мен бірде-бір ұйым оларды жалғыз өзі шеше алмайды. Тиімді шешімдер, әсіресе соған неғұрлым зәру өңірлер мен адамдарға жетуі үшін елдер, секторлар мен институттар арасындағы барлық деңгейдегі күш-жігерлерді үйлестіру қажет.

2026 жылғы Өңірлік экологиялық саммит көзқарасты нақты іс-қимылдарға айналдыру үшін стратегиялық платформаны ұсынады. Қабылдаушы тарап ретіндегі Қазақстанның рөлі жаһандық процестердегі Орталық Азияның көшбасшылығына реңк береді.

Бүгін күш-жігерімізді біріктірейік, идеяларымызбен бөлісейік және өңіріміздің алға жылжуына көмектесетін серіктестік орнатайық. Міндеттер жоғары, бірақ адамдар, табиғат және болашақ ұрпақ үшін орнықты климаттық болашақты қалыптастыру әлеуетіміз де орасан зор.

Көп рахмет!