Vlada Crne Gore, u saradnji sa Programom Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP) u Crnoj Gori i Centralnom digitalnom kancelarijom (CDO), napravila je značajan korak ka prihvatanju transformativne moći vještačke inteligencije (AI). Radi se o inicijativi koja naglašava posvećenost Crne Gore korišćenju vještačke inteligencije za rješavanje društvenih izazova, unapređenje javnih usluga i podsticanje ekonomskog rasta u skladu sa ciljevima održivog razvoja.

Za takvu orijentaciju od presudnog je značaja pokretanje procjene kapaciteta za korišćenje vještačke inteligencije (AI Landscape Assessment AILA) koju sprovodi UNDP, a predstavlja sveobuhvatni alat osmišljen za procjenu spremnosti države za etičku integraciju alata AI. AILA se, kroz svoj metodičan pristup, fokusira na tri temeljna stuba: vladu kao korisnika AI, njenu ulogu kao pokretača AI ekosistema i podsticanje razvoja etičkog korišćenja AI na nacionalnom nivou. Ovaj alat za procjenu, koji koristi kako kvantitativne, tako i kvalitativne podatke, ima za cilj da analizira spremnost državnog aparata da usvoji i omogući etički i odgovoran razvoj AI.

Crna Gora se nalazi na prekretnici, sa potencijalom da iskoristi vještačku inteligenciju (AI) kako bi ostvarila veći napredak u ispunjenju ciljeva održivog razvoja (SDG). To je u saglasnosti sa ukupnom vizijom zemlje, posebno u kritičnim sektorima poput smanjenja siromaštva, zdravstvene zaštite, obrazovanja i ekonomskog razvoja. Međutim, put ka efikasnoj integraciji AI nije bez izazova. Istraživanja ukazuju na ključne oblasti, poput potrebe za unapređenjem digitalne infrastrukture, poboljšanje vještina specifičnih za AI, snažni okviri upravljanja i etičke zaštitne mjere.

Izvještaj o procjeni spremnosti za primjenu vještačke inteligencije pruža sveobuhvatnu analizu trenutnog stanja u pogledu AI u Crnoj Gori, naglašavajući kako prednosti, tako i izazove. Među ključnim zaključcima ističu se identifikacija prilika za integraciju AI u javne usluge, podsticanje inovacija kroz javno-privatna partnerstva i rješavanje gorućih pitanja poput interoperabilnosti podataka i inkluzivnosti. Izvještaj predlaže da se prioritet da primjeni AI u sektorima gdje Crna Gora ima konkurentske prednosti, poput turizma, upravljanja životnom sredinom i javne administracije, uz istovremeno ulaganje u razvoj osnovnih vještina i infrastrukture.

Rješavanjem ovih prioriteta i izazova, Crna Gora može sebe da pozicionira kao regionalnog lidera u etičkoj i sadržajnoj primjeni vještačke inteligencije, koristeći njen transformativni potencijal za unapređenje kvaliteta života građana i ostvarivanje održivog razvoja.