Locations
Pokretanje okolišnog finansiranja u svrhu nisko-karbonskog urbanog razvoja
URBANLED Projekat
Zbog dugog perioda zanemarivanja i nedovoljnog ulaganja, urbana infrastruktura u Bosni i Hercegovini (BiH), javne i stambene zgrade, energetski i komunalni sistemi, upravljanje otpadom i transport, zahtijevaju proširenje i modernizaciju. Sa globalnog ekološkog stanovišta, ova situacija doprinosi stalnom porastu emisija stakleničkih plinova, prvenstveno povezanih s korištenjem energije u javnim objektima.
Javni objekti u jedinicama lokalne samouprave u BiH su najveći korisnici energije i izvori emisije stakleničkih plinova. Stoga će modernizacija, nadogradnja i proširenje ovih javnih zgrada, njihove infrastrukture i usluga, poboljšati kvalitet urbanog života i dovesti do niza važnih koristi za okoliš i održivi razvoj u BiH i globalno.
Da bi se omogućio takav transformacijski pomak, projekat Pokretanje okolišnog finansiranja u svrhu nisko-karbonskog urbanog razvoja (URBANLED) pruža tehničku podršku za realizaciju tehnički i ekonomski izvodljivih niskokarbonskih rješenja u ključnim urbanim sektorima, kao i promovira njihovo šire prihvaćanje od strane jedinica lokalne samouprave i privatnog sektora u BiH, putem namjenskih finansijskih mehanizama.
Cilj URBANLED projekta
Nastoji pokrenuti ulaganja za transformacijski pomak ka nisko-karbonskom urbanom razvoju u Bosni i Hercegovini, čime se promoviraju sigurniji, čistiji i zdraviji gradovi, i smanjuju emisije stakleničkih plinova.
Komponente projekta
Projekat ima za cilj da ukloni barijere povezane sa neadekvatnim pristupom finansijama, lokalnim kapacitetima i politikama i regulatornim okvirom za uspostavljanje koncepta za nisko-karbonski urbani razvoj (LCUD), kroz sledeće komponente:
C1: Podrška ključnim finansijskim institucijama u oblasti zaštite okoliša da uspostave Inovativni mehanizam finansiranja za implementaciju LCUD-a,
C2 i C3: Podrška relevantnim jedinicama lokalne samouprave u izgradnji njihovih kapaciteta za identifikaciju, implementaciju i praćenje nisko-karbonskih projekata, u ključnim urbanim sektorima koji emituju staklenične plinove, u javnim objektima i komunalnim preduzećima, kao i u upravljanju otpadom i logistici/transportu,
C4: Podrška vlastima na državnom i entitetskom nivou u osmišljavanju i usvajanju politika i propisa koji bi omogućili povećanje nisko-karbonskih investicija, i
C4: Provedba kampanja podizanja svijesti i zagovaranja, s ciljem da se osigura podrška javnosti i promoviraju promjene u ponašanju u skladu sa principima nisko-karbonskog urbanog razvoja.
Komponente URBANLED projekta
Očekivani rezultati
✔ Inovativni mehanizam finansiranja za implementaciju koncepta urbanog razvoja sa niskim emisijama ugljenika (LCUD)
- Uspostavljen finansijski mehanizam (ESCO finansijski prozor) u Fondu za životnu sredinu i kapitaliziran vlastitim sredstvima Fonda.
- Obučeno najmanje 40 uposlenika relevantnih institucija o inovativnim finansijskim opcijama za LCUD, a najmanje 100 predstavnika relevantnih malih i srednjih preduzeća informisano o ESCO mehanizmu podrške.
- Uspostavljeni ugovorni i implementacioni aranžmani za mehanizam otplate.
- Uspostavljeno Mjerenje, izvještavanje i verifikacija (MRV) za implementaciju ESCO mehanizma podrške.
- Izrađeni propisi za princip „zagađivač plaća“.
✔ Niskougljični javni i komunalni objekti
- Proširen EMIS na sve vrste javnih objekata i resursa koji se koriste u javnim komunalnim preduzećima.
- Obučeno i opremljeno 1.500 uposlenika u jedinicama lokalne samouprave za primjenu EMIS.
- Realizovano 45 LCUD investiciona projekta u javnim i komunalnim objektima.
- Pripremljeno najmanje 15 SECAP i drugih relevantnih planskih dokumenata u jedinicama lokalne samouprave, za povećanje pilot investicija.
✔ Upravljanje otpadom sa niskim sadržajem ugljenika
- Izrađen, institucionalizovan i pravno priznat MRV sistem za sektor otpada.
- Obučeno i opremljeno 45 rukovodilaca u jedinicama lokalne samouprave i 10 uposlenika Fonda za životnu sredinu i Ministarstva životne sredine, sa vještinama i alatima za poboljšanje i praćenje sistema upravljanja otpadom.
- Uveden je reformisan sistem naknade za otpad.
- Dizajnirana i pilotirana Zelena logistička shema za reciklažu komunalnog otpada u osam jedinica lokalne samouprave.
✔ Nacionalne i sektorske politike, institucionalna koordinacija i podizanje svijesti o LCUD-u
- Izrađena i usvojena usklađena pravila i propisi koji se odnose na energiju i okoliš širom BiH.
- Sprovedena nacionalna kampanja podizanja svijesti koja je doprla do najmanje 750.000 građana u urbanim sredinama.
- Odabrano 17 općina/gradova, komunalnih preduzeća i kantona za provedbu LCUD investicionih projekata i osam općina/gradova za implementaciju zelenih logističkih šema za reciklažu otpada (dvije sa entitetskim fondovima za zaštitu životne sredine);
- Omogućene investicije u 30 LCUD investicionih projekata u iznosu od 30 miliona USD, sa smanjenjem direktne emisije za 30.000 tCO2eq tokom životnog vijeka investicija i preko 100.000 korisnika projekta uključujući 50,25% žena;
- ESCO integrisan u Pravilnik o porezu na dohodak u FBiH, uveden računovodstveno i knjigovodstveni standard za ESCO projekte u FBiH i RS, uspostavljeni ugovorni i implementacioni aranžmani za mehanizam otplate;
- Održane obuke za 38 lokalnih samouprava, 40 predstavnika javnih institucija i 60 kompanija u Vitezu, Sarajevu, Mostaru, Banja Luci, Bijeljini i Doboj, online ESCO edukativne i informativne kampanje za više od 250.000 kompanija, 40 jedan na jedan sastanak sa kompanijama o potencijalima ESCO tržišta, te info sesije za privredne komore na državnom i entitetskom nivou;
- Razvijen MRV protokol za ESCO projekte;
- 3.800 javnih i komunalnih objekata obuhvaćeno EMIS-om na opštinskom nivou;
- 500 osoba obučeno za energetski menadžment, dizajn i implementaciju projekata LCUD;
- Razvijen i operacionaliziran Sistem upravljanja otpadom (WMS) za FBiH, te obučeno 45 institucionalnih predstavnika o vještinama i alatima za poboljšanje i praćenje WMS;
- Razvijena relevantna LCUD pravila i propisi: Strateški dokument za usaglašeno strateško odlučivanje o politikama energetske efikasnosti na državnom nivou, Pravilnik za provođenje energetskih pregleda za komunalna preduzeća (javna rasvjeta, voda, daljinsko grijanje, upravljanje otpadom i dr.) u FBiH, SECAP za 42 opštine/grada, izmjena i dopuna Zakona o upravljanju otpadom Republike Srpske, konceptualni model upravljanja otpadom u regiji Banja Luka, Analiza ekoloških naknada u FBiH i RS sa preporukama za uvođenje principa “zagađivač plaća”, Zakon o zaštiti zraka FBiH, Pravilnik o inventaru stakleničkih gasova u FBiH, Uredba o procjeni uticaja na okoliš u FBiH, Pravilnik o izdavanju okolišnih dozvola u FBiH, Plan za uvođenje principa “zagađivač plaća”, Metoda i metodologija kojom bi se nedvosmisleno utvrdilo postojanje zagađivanja vazduha, Zakon o klimatskim promjenama u RS, obrazac izvještaja unutar zemlje i smjernice za izvještavanje o napretku SECAP-a;
- Kampanja za podizanje svijesti o LCUD-u dosegnula do 596.262 ljudi, uključujući 58% žena, putem društvenih i tradicionalnih medija.
Trajanje projekta:
2018 - 2024
Donator:
Globalni fond za životnu sredinu (GEF)
Vrijednost projekta:
2.370.000 USD
Ključni partneri:
Ministarstvo vanjske trgovine i ekonomskih odnosa BiH, Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS, Federalno ministarstvo okoliša i turizma, Fond za zaštitu okoliša FBiH, Fond za zaštitu životne sredine i energetsku efikasnost RS.
Related Materials
Impact
News
